توانبخشی شناختی چیست؟
توانبخشی شناختی به طیف گسترده ای از مداخلات مبتنی بر شواهد گفته می شود.
برای بهبود عملکرد شناختی در افراد آسیب دیده مغزی کاربرد دارد.
توانبخشی شناختی برای بازگرداندن عملکرد طبیعی یا جبران نقایص شناختی طراحی شده اند
توانبخشی حافظه در توانبخشی شناختی چیست؟
افراد غالباً در اثر سکته مغزی با مشکلات حافظه مقابله می کنند و این می تواند منجر به مشکلاتی در زندگی روزمره شود.
توانبخشی حافظه ، بخشی از توانبخشی شناختی است.
یک فعالیت درمانی است که ممکن است در بازیابی عملکردهای حافظه یا به فرد برای انطباق با مشکلات کمک کند.
توانبخشی شناختی:
یکی از مهمترین تکنیکهایی که در توانبخشی و گفتاردرمانی کاربرد دارد توانبخشی شناختی است.
در بیماران مبتلا به آسیب شناختی خفیف ما از تکنیک توانبخشی شناختی اسفاده می نماییم.
علایم اختلال شناختی خفیف:
ممکن است اختلال شناخت در مرحله اولیه تا چدد سال بایدار باقی بماند.
این مرحله از نظر بالینی با اختلال شناختی خفیف مشخص میگردد که در آن از علایم خودیافته ذهنی (غالبا از دست رفتن حافظه) و نقایص شناختی قابل سنجش شکایت دارد اما در فعالیت های روزمره خود اختلال قابل توجهی ندارد.
افراد مبتلا به اختلالات خفیف شناختی و فراموشی با احتمال ۱۵ برابر بیشتر به دمانس مبتلا میشوند که نشان میدهد این مرحله یش زمینه ای برای بیماری آلزایمر است.
شناسایی آسیب شناختی خفیف:
در حال حاضر آزمون های دقیق حافظه اپیزودیک (دوره ای) بهترین پیش بینی کننده عصبی روانی برای تبدیل اختلال خفیف شناختی به بیماری آلزایمر در هر گروه است.
تکنیک های تصویربرداری میتواند تغییرات اولیه مغز (هم ساختمانی و هم متابولیک) را شناسایی کنند اما هیچ آزمون واحدی برای غربالگری افراد مبتلا مبتلا به اختلال شناختی خفیف و پیش بینی پیشرفت آنها به بیماری آلزایمر یا سایر علل دمانس مفید نبوده و دقت کافی ندارد.
در مقایسه با سایر روش های تشخیصی ترکیبی از آزمون عصبی روانی و تصویربرداری عصبی دقت تشخیص و احتمال شناسایی افت شناخت در این مرحله را افزایش میدهد.
با این حال ابزار شناسایی مراحل اولیه بیماری آلزایمر خارج از حیطه اهداف درمانی است.
بنابراین فواید شناسایی بیماری در مرحله ی پیش بالینی نامشخص است.
مرحله پایدار اختلال شناختی خفیف:
مرحله پایدار اختلالشناختی خفیف با کاهش قابل شناسایی در کارکرد شناخت خاتمه می یابد و ۲ تا ۵ سال به طول می انجامد.
طی این مرحله حافظه معنایی (ذخیره علوم و اطلاعات عمومی) و حافظه التزامی (تاثیر ناخودآگاه تجارب گذشته بر عملکرد بعدی) نیز رو به زوال می رود.شناسایی زود هنگام اختلال شناختی و ارزیابی بالینی و درمان آن در این مرحله نیاز به مراقبت های بعدی در منزل و خطر تشخیص و درمان نامناسب را کاهش میدهد.
راههای پیشگیری از آسیب شناختی خفیف:
ورزش:
یکی از راه های پیشگیری ورزش است که در آن جریان خون مغز افزایش پیدا میکند و با درگیر شدن مغز و جسم باهم نمره ی حافظه بالا میرود .
یادگیری زبان:
در سنین پایین تر کارهایی هم چون یادگیری زبان جدید فعالیت های موسیقی کتاب خواندن جدول حل کردن کامل کدن پازل حل جدول سودوکو برای پیشگیری و درمان بسیار مفید هستند.
همه این کارها بخشی از مغز را به خود اختصاص میدهد.اگر فرد در آینده دچاربیماری آلزایمر شود بیماری دیرتر در حوزه مهم کارکردی و عملکرد های شخصی خود را نشان میدهد و تخریب نورون های مغزی به تاخیر می افتد و دیرتر به مراحل پیشرفته بیماری میرسد.
تغذیه:
تغذیه مناسب هم یکی از راه های پیشگیری و درمان دمانس است.
مصرف روزانه یک بشقاب میوه و یک بشقاب سبزیجات در تمامی سنین بسیار مفید است.
وقتی کسی دچار آلزایمر میشود تخریب از ۲۰ سال قبل آغاز شده است و فرآیند سلولی از سال ها قبل شروع به تخریب شده اند.
تنوع مصرف میوه باید بر اساس فصل باشد که انواع آنتی اکسیدان های لازم بدن را تامین و از تخریب فرایند سلولی جلوگیری کند.
شواهد مبتنی بر توانبخشی شناختی
آسیب مغزی میان رشته ای علاقه ویژه گروه کنگره پزشکی توانبخشی آمریکا بود که درباره توانبخشی شناختی برای افرادی که آسیب تروماتیک مغزی ((TBI یا سکته مغزی داشته اند انجام شده است.
در این جا چند توصیه خاص عملکرد بالینی توانبخشی شناختی و تاثیر آن ها در بیماران TBI و سکته مغزی ذکر میشود.
نتشار یافته ای اولیه چند بررسی سیستماتیک توانبخشی شناختی منتشر شده است.
شواهد قابل توجهی برای حمایت از آموزش توجه در مرحله ی پس از حاد در TBI و آموزش حافظه جبرانی برای افراد با اختلال حافظه خفیف وجود دارد.
روش های مختلف توانبخشی برای بی توجهی فضایی که موثر باشد یافت شده به عنوان درمان آراکسی با استراتژی ها یجبرانی بود.
به عنوان بخشی از تلاش گسترده ی آکادمی اختلالات ارتباطی عصبی و علوم توسعه ی عملی برای درمان اختلالات ارتباطی شناختی بعد از TBI را مورد بررسی قرار داد.
به این نتیجه رسیدند که شواهدی از بهبود در مهارت های مبتنی بر توجه با آموزش مستقیم وجود دارد.
توصیه های مبتنی بر شواهد برای توانبخشی شناختی :
استانداردهای عملی:
| مداخله | توصیه |
| توانبخشی فضایی دیداری
درمان های زبان شناختی مداخله خاص برای اختلالات ارتباطی عملکردی شامل مهارت های ارتباطی عملکردی ژست های خاص یا آموزش راهبرد برای آپراکسی آموزش راهبرد حافظه آموزش راهبرد برای اختلالات توجه | افراد با اختلالات ادراکی دیداری با بی توجهی دیداری بعد از آسیب نیمکره راست
افراد با اختلالات زبانی تاثیرات ثانویه آسیب نیمکره چپ است توصیه شده برای افراد با TBI افراد با آپراکسی بعد از آسیب نیمکره چپ در طول توانبخشی افراد با اختلالات حافظه ضعیف و TBI شامل استراتژی های درونی (تصاویر بصری) و حافظه خارجی جبرانی (دفترچه یادداشت) توصیه شده برای توانبخشی بعد از دوره ی حاد برای افراد با TBI شواهد کافی وجود دارد که تاثیر آموزش توجه ویژه را در بهبودی درتوانبخشی دوره ی حاد از بهبودی خود به خودی یا از مداخلات شناختی کلی تر تشخیص دهد. |
توصیه های مبتنی بر شواهد برای توانبخشی شناختی:
دسنور العمل ها:
در حال حاضر آزمون های دقیق حافظه اپیزودیک (دوره ای) بهترین پیش بینی کننده عصبی روانی برای تبدیل اختلال خفیف شناختی به بیماری آلزایمر در هر گروه است.
تکنیک های تصویربرداری میتواند تغییرات اولیه مغز (هم ساختمانی و هم متابولیک) را شناسایی کنند اما هیچ آزمون واحدی برای غربالگری افراد مبتلا مبتلا به اختلال شناختی خفیف و پیش بینی پیشرفت آنها به بیماری آلزایمر یا سایر علل دمانس مفید نبوده و دقت کافی ندارد.
در مقایسه با سایر روش های تشخیصی ترکیبی از آزمون عصبی روانی و تصویربرداری عصبی دقت تشخیص و احتمال شناسایی افت شناخت در این مرحله را افزایش میدهد.
با این حال ابزار شناسایی مراحل اولیه بیماری آلزایمر خارج از حیطه اهداف درمانی است.
بنابراین فواید شناسایی بیماری در مرحله ی پیش بالینی نامشخص است.
مرحله پایدار اختلال شناختی خفیف:
مرحله پایدار اختلالشناختی خفیف با کاهش قابل شناسایی در کارکرد شناخت خاتمه می یابد و ۲ تا ۵ سال به طول می انجامد.
طی این مرحله حافظه معنایی (ذخیره علوم و اطلاعات عمومی) و حافظه التزامی (تاثیر ناخودآگاه تجارب گذشته بر عملکرد بعدی) نیز رو به زوال می رود.شناسایی زود هنگام اختلال شناختی و ارزیابی بالینی و درمان آن در این مرحله نیاز به مراقبت های بعدی در منزل و خطر تشخیص و درمان نامناسب را کاهش میدهد.
راههای پیشگیری از آسیب شناختی خفیف:
ورزش:
یکی از راه های پیشگیری ورزش است که در آن جریان خون مغز افزایش پیدا میکند و با درگیر شدن مغز و جسم باهم نمره ی حافظه بالا میرود .
یادگیری زبان:
در سنین پایین تر کارهایی هم چون یادگیری زبان جدید فعالیت های موسیقی کتاب خواندن جدول حل کردن کامل کدن پازل حل جدول سودوکو برای پیشگیری و درمان بسیار مفید هستند.
همه این کارها بخشی از مغز را به خود اختصاص میدهد.اگر فرد در آینده دچاربیماری آلزایمر شود بیماری دیرتر در حوزه مهم کارکردی و عملکرد های شخصی خود را نشان میدهد و تخریب نورون های مغزی به تاخیر می افتد و دیرتر به مراحل پیشرفته بیماری میرسد.
تغذیه:
تغذیه مناسب هم یکی از راه های پیشگیری و درمان دمانس است.
مصرف روزانه یک بشقاب میوه و یک بشقاب سبزیجات در تمامی سنین بسیار مفید است.
وقتی کسی دچار آلزایمر میشود تخریب از ۲۰ سال قبل آغاز شده است و فرآیند سلولی از سال ها قبل شروع به تخریب شده اند.
تنوع مصرف میوه باید بر اساس فصل باشد که انواع آنتی اکسیدان های لازم بدن را تامین و از تخریب فرایند سلولی جلوگیری کند.
شواهد مبتنی بر توانبخشی شناختی
آسیب مغزی میان رشته ای علاقه ویژه گروه کنگره پزشکی توانبخشی آمریکا بود که درباره توانبخشی شناختی برای افرادی که آسیب تروماتیک مغزی ((TBI یا سکته مغزی داشته اند انجام شده است.
در این جا چند توصیه خاص عملکرد بالینی توانبخشی شناختی و تاثیر آن ها در بیماران TBI و سکته مغزی ذکر میشود.
نتشار یافته ای اولیه چند بررسی سیستماتیک توانبخشی شناختی منتشر شده است.
شواهد قابل توجهی برای حمایت از آموزش توجه در مرحله ی پس از حاد در TBI و آموزش حافظه جبرانی برای افراد با اختلال حافظه خفیف وجود دارد.
روش های مختلف توانبخشی برای بی توجهی فضایی که موثر باشد یافت شده به عنوان درمان آراکسی با استراتژی ها یجبرانی بود.
به عنوان بخشی از تلاش گسترده ی آکادمی اختلالات ارتباطی عصبی و علوم توسعه ی عملی برای درمان اختلالات ارتباطی شناختی بعد از TBI را مورد بررسی قرار داد.
به این نتیجه رسیدند که شواهدی از بهبود در مهارت های مبتنی بر توجه با آموزش مستقیم وجود دارد.
توصیه های مبتنی بر شواهد برای توانبخشی شناختی :
استانداردهای عملی:
| مداخله | توصیه |
| توانبخشی فضایی دیداری
درمان های زبان شناختی مداخله خاص برای اختلالات ارتباطی عملکردی شامل مهارت های ارتباطی عملکردی ژست های خاص یا آموزش راهبرد برای آپراکسی آموزش راهبرد حافظه آموزش راهبرد برای اختلالات توجه | افراد با اختلالات ادراکی دیداری با بی توجهی دیداری بعد از آسیب نیمکره راست
افراد با اختلالات زبانی تاثیرات ثانویه آسیب نیمکره چپ است توصیه شده برای افراد با TBI افراد با آپراکسی بعد از آسیب نیمکره چپ در طول توانبخشی افراد با اختلالات حافظه ضعیف و TBI شامل استراتژی های درونی (تصاویر بصری) و حافظه خارجی جبرانی (دفترچه یادداشت) توصیه شده برای توانبخشی بعد از دوره ی حاد برای افراد با TBI شواهد کافی وجود دارد که تاثیر آموزش توجه ویژه را در بهبودی درتوانبخشی دوره ی حاد از بهبودی خود به خودی یا از مداخلات شناختی کلی تر تشخیص دهد. |
توصیه های مبتنی بر شواهد برای توانبخشی شناختی:
دسنور العمل ها:
مداخله |
توصیه |
| مداخلات شناختی برای اختلالات زبانی ویژه مثل درک خواندن و قاعده زبانی
شدت درمان استفاده از جایگزین های خارجی با برنامه مستقیم عملکردی آموزش رسمی روش های حل مشکل و برنامه های آن با وضعیت های هر روز و فعالیت های کاربردی توانبخشی عصبی جامع | توصیه شده بعد از آسیب نیمکره چپ یا TBI
باید به عنوان یک فاکتور کلیدی در توانبخشی مهارت های زبانی بعد از آسیب نیمکره چپ در نظر گرفته شود. توصیه شده برای افراد با اختلال حافظه شدید بعد از TBI یا سکته مغزی توصیه شده برای توانبخشی دوره ی بعد از حاد برای افراد با TBI یا سکته مغزید از حاد توصیه شده برای توانبخشی دوره بعد از حاد کاهش شناخت و ناتوانی عملکردی برای افراد با TBI متوسط تا شدید و سکته مغزی |