برقراری ارتباط میان افراد مستلزم ایجاد تماس چشمی، دقت بینایی و صحبت کردن است. برقراری و حفظ تماس چشمی خوب یک مهارت مهم اجتماعی است. با نگاه کردن به صورت گوینده اطلاعات زبانی زیادی را بدست می آوریم. این اطلاعات از طریق بیان چهره‌ای، ژست‌ها، اشاره‌ها و الگوی لب‌ها بدست می آید. یک قسمت مهم دیگر ارتباط، نگاه کردن همزمان طرفین ارتباط به جزئیات محیط است. کودک به شما نگاه می‌کند و والدین با تعقیب نگاه او مطلبی درباره آن شی بیان می‌کنند.
اگر در مورد توانایی کودک خود سوال دارید همکاران فوق تخصص ما در مرکز جامع گفتار درمانی و کاردرمانی تبریز یاشام آماده ارایه مشاورات رایگان هستند با ما تماس بگیرید.
تماس چشمی در رشد مهارتهای اجتماعی اهمیت زیادی دارد. مهارت تماس چشمی مهارتی است که از ماههای اول زندگی فرد به وجود می آید. وجود مشکل در تماس چشمی کودکان و بزرگسالان سبب اختلالاتی در روند ارتباطی آنها می گردد. ما می خواهیم بررسی کنیم که اهمیت تماس چشمی در مهارتهای پیش کلامی چیست؟
تماس چشمی پیش نیاز چه مهارتهایی است؟
این کار قدم اول مکالمه ونوبت‌گیری در مکالمه است. کودکان کم شنوا ممکن است گفته‌های والدین را متوجه نشوند پس بنابراین مهارتهای ارتباطی در آنها بخوبی رشد نمی‌کنند. تماس چشمی کودکانی که مشکلات ارتباطی دارند ممکن است ناپایدار و جزئی باشد. این مسأله باعث قطع ارتباط میشود زیرا والدین چنین برداشت می‌کنند که کودکشان اغلب مایل به برقراری ارتباط نیست.
تماس چشمی یکی از مهارتهای پیش کلامی برای یادگیری گفتار و زبان است. ارتقاء تماس چشمی یکی از اولویتهای درمانی در گفتاردرمانی است. در زیر به تعدادی از راهکارهای ارتقاء تماس چشمی اشاره میشود. تماس چشمی یکی از مهارتهای پیش کلامی است.
ارتقاء تماس چشمی چگونه انجام می گیرد؟
راهکارهای مختلفی وجود دارد که در زیر به تعدادی از راهکارهای ارتقاء تماس چشمی اشاره میشود. تماس چشمی یکی از مهارتهای پیش کلامی است. در طول روز موقعیتهای زیادی نصیب شما میشود تا به بهبودی تماس چشمی و ارتقاء تماس چشمی کودک خود بپردازید، مثلاً خوردن غذا بصورت لقمه‌های پی‌درپی.
تشویق جهت ایجاد تماسهای چشمی و ارتقاء تماس چشمی تا حد ممکن بایستی بصورت طبیعی باشد و شما نباید صورت کودکتان را بسوی خودتان بچرخانید زیر آنها هر موقع که خودشان بخواهند نگاه می‌کنند.
برای افزایش مدت زمان و ارتقاء تماس چشمی، شما باید روی بیان چهره‌ای خود تمرین کنید تا برای کودکان جذاب‌تر شود. عواطف و احساسات خود را به هنگام شادی، غمگینی، عصبانیت و خستگی بصورت مبالغه آمیز نشان دهید. هر گاه نگاه کودکتان متوجه شما شد از فرصت استفاده کرده و شکلکهای جالبی به او نشان دهید. نشان دادن اشیاء در کنار صورت و پنهان کردن آنها پشت سر خود، کودک را ترغیب می‌کند تا به صورت گوینده بنگرد.
چرا باید دقت بینایی را تقویت کرد؟
به دلایل زیر تقویت دقت بینایی اهمیت دارد:
داشتن دقت بینایی خوب و موثر می تواند کیفیت زندگی ما را بهبود بدهد زیرا این توانایی باعث بهتر شدن تواناییهای فرد در تماشای تلویزیون، استفاده از کامپیوتر، رانندگی و خواندن می شود و باعث می شود که کیفیت زندگی ما افزایش یابد.
داشتن دقت بینایی خوب و موثر می تواند امنیت و ایمنی کاری ما را در محیط بیرون و کاری افزایش بدهد. در مواقع رانندگی و مواقع خطرناکی که ما به دقت بینایی موثر احتیاج داریم توانایی بالا در این مهارت سبب افزایش ایمنی ما می گردد.
توانایی بالا در این مهارت سبب افازیش موفقیت ما در زندگی و فعالیتهای روزمره می گردد زیرا بسیاری از فعالیتهای ما در زندگی روزمره مانند عملکرد تحصیلی و شغلی به عملکرد بالا در این مهارت و تجزیه تحلیل مهارتهای بصری وابسته است.
این مهارت زندگی مستقل و راحت ما را در فعالیتهای روزمره تضمین می کند و این عامل سبب افزایش اعتماد به نفس ما شده و منجر به زندگی مستقل و با خیال راحت ما در فعالیتهای روزمره می گردد.
تقویت دقت بینایی سبب می شود که ما از بیماریهایی مانند کاتارکت، بیماریهای قرنیه، و بیماریهای مرتبط با طول عمر پیشگیری نماییم و زندگی راحتتر و مرفه تری را داشته باشیم.
تعقیب چشمی
کودک شما می‌آموزد که اسباب بازیها را با نگاه خود تعقیب کند. بادکنک، حباب و پاپت معمولاً برای کودکان جالب توجه هستند. ممکن است فرزند شما هنگام باد کردن بادکنک یا فوت کردن حباب به صورت شما نگاه کند. پس شما بادکنکی را به آرامی باد کنید و بین هر نفس منتظر تماس چشمی او باشید. عروسک یا هر شیء جذاب دیگری را می‌توانید متناوباً به او نشان و پشت‌سر خود پنهان کنید و منتظر برقراری تماس چشمی بمانید.
توانایی دقت و تشخیص چشم برای بررسی بررسی جزییات و ریزه کاریهیا مختلف محیط و تصاویر را دقت بینایی می گوییم. به وسیله این توانایی ما می توانیم رنگها، الگوها، حرکات، فاصله ها، اندازه ها و تشخثص اشایا و تصاویر پیرامون خودمان را داشته باشیم.
تقویت دقت بینایی
برای تقویت این مهارت راهکارهای بسیار مختلفی وجود دارد در ادامه به 5 راهکار برای افزایش دقت بینایی اشاره می نماییم در صورت داشتن سوال یا نیاز به مشاوره می توانید با ما تماس بگیرید.
همکاران فوق تخصص توانبخشی ما در بهترین مرکز جامع گفتار درمانی و کاردرمانی یاشم تبریز به صورت مجازی و حضوری آماده ارایه خدمات و مشاورات رایگان هستند با ما تماس بگیرید.
برای داشتن دقت بینایی خوب و موثر انجام راهکاهای زیر می تواند مفید باشد. از نور مناسب در محیط کار و منزل برای کارها و مطالعه استفاده نمایید. فاصله مناسب خود را با کتاب و مخصوصا صفحه نمایش کامپیوتر داشته باشید. از عینک و لنزهای مناسب برای اینکار استفاده نمایید.
انجام تمرینهای حرکتی و چشمی مناسب می تواند قدرت تمرکز بینایی، عملکرد ماهیچه های چشم و تمرکز و توجه بینایی را افزایش دهد بنابراین انجام تمرینهای بینایی می تواند عملکرد بینایی و دفت بینایی را افزایش بدهد.
سلامت عمومی بدن بهبود دقت بینایی را سبب می شود برای حفظ سلامت عمومی بدن می توانید ورزش مرتب و منظم، تغذیه مناسب، تحرک کافی، استرس کنترل شده را داشته باشید.
مشاورات دوره ای توسط بینایی سنج و چشم پزشک برای شناسایی سریع و زود هنگام مشکلات بینایی و چشم می تواند به شما برای داشتن بینایی خوب و کافی کمک کننده باشد.
برای تقویت مهارتهای بینایی خود مخصوصا مهارتهای دقت و تمیز بینایی می توانید از برنامه های کامپیوتری و اپلیکشن های موبایل استفاده نمایید.
فعالیتها و بازیهایی برای افزایش دقت بینایی
تمرینات، فعالیتها و بازیها می تواند سبب بهتر شدن مهارتهای بینایی از جمله دقت بینایی گردد. در ادامه روشهایی را برای افزایش دقت بینایی برای شما ارایه می نماییم.
در صورت داشتن سوال و یا نیاز به مشاوره با همکاران فوق تخصص ما در مرکز جامع گفتار درمانی و کاردرمانی تبریز یاشام با ما تماس بگیرید و راهنماییهای رایگان دریافت نمایید.
از بازیها برای افزایش این مهارت استفاده نمایید بازیهایی که از شما می خواهند روی جزییات و تفاوتهای رنگی و شکلی تصاویر و یا اشیا متمرکز شوید بازهای مفیدی برای اینکار هستند مانن پیدا کردن اشیا مختلف در تصاویر.
برای افزایش دقت بینایی از پازل و بازیهای پازلی می توانید استفاده نمایید. پازلها به خاطر اینکه پیچیدگیهای متفاوت دارند و نیازمند توجه دقیق به جزئیات متفاوت هستند می توانند این مهارت را افزایش دهند.
استفاده از بازیهای معمایی ویدئویی که برای حل آنها باید به جزئیات ریز و دقیق آنها دقت نماییم می تواند مفید باشند. این بازیها به دلیل انرژی که باید برای حل و پیدا کردن جزئیات آنها صرف نماییم می تواند دقت بینایی ما را افزایش داده و قدرتمند نماید.
تمرینات حرکتی چشم می تواند دقت بینایی ما را افزایش دهد تمریناتی مانند حرکات چشمی، تمرینات تفکیک زاویه دید، تمریناتی برای تقویت تعقیب بینایی می تواند قدرت تمرکز و مهارتهای حرکتی دقیق چشم ما را افزایش بدهد.
بازیهای موبایلی و کامپیوتری و اپلیکشنهای موبایلی که برای افزایش دقت بینایی و مهارتهای بصری طراحی شده اند می تواند دقت بینایی و سایر مهارتهای بینایی را افزایش دهند.
بازیهای افزاینده دقت بینایی در منزل
والدین با استفاده و اجرای بازیهای خانگی در منزل می توانند دقت بینایی و مهارتهای بینایی کودک خود را افزایش دهند در زیر بازیهایی برای اینکار به شما پیشنهاد می گردد.
بازی شطرنج از چیدن مهره های آن تا بازی کردن و گرفتن تصمیم در موقعیتهای مختلف می تواند دقت بینایی فرد را افزایش دهد شما می توانید با انجام این بازی در منزل دقت و تواناییهای بینایی را افزایش دهید.
بازیهای کارتی و مهره ای مانند داورنا، منج و غیره که نیازمند توجه و دقت بینایی هستند می تواند تواناییهای بینایی و دقت بینایی افراد را بهبود داده و افزایش دهند.
بازی کردن بازیهای جدولی که در آنها به شماره، فلش، تمرکز روی جزئیات و الگوها نیاز داریم می تواند دقت و تمرکز بینایی افراد را افزایش داده و منجر به افزایش توانایی فرد شود
بازیهای معمایی مانند پازلها و معماهای منطقی بینایی که نیازمند دقت و توجه و تمرکز روی جزئیات هستند به افزایش دقت بینایی فرد کمک کند.
افزایش دقت بینایی:
افزایش دقت بینایی یکی از مهارتهایی است که کودکان باید برای اکتساب مهارتهای گفتار و زبان و سایر مهارتها بدست آورند. برای افزایش دقت بینایی راههای متعدد و متفاوتی وجود دارد که در ادامه تعدادی از تمرینات و روشهای افزایش دقت بینایی آورده شده است. دقت بینایی همراه با حافظه شنیداری در رشد شناختی کودک نقش بسیار بالایی دارد.
افزایش دقت بینایی با استفاده از مکعب
در دفعات مختلف و نوبتهای مختلف مکعب‌های جداگانه‌ای به تعداد ۱ تا ۵ عدد در اختیار کودک قرار داده میشود تا الگوهای درمانگر را بسازد در ارزیابی ۳۰ ثانیه فرصت در اختیار کودک قرار می‌دهیم.
دقت بینایی با استفاده از رنگ آمیزی
چند دایره را درمانگر رسم می‌کند دوتای آنها را درمانگر رنگ می‌کند بقیه را کودک باید به همان ترتیب رنگ نماید. برای کودکان که توجه پائین دارند. بجای رنگ آمیزی از چیدن مهره‌ها و یا پولک‌های کوچک و … استفاده می‌گردد.
دقت بینایی با استفاده از پازل: برای مثال از پازل آدمک و خانه استفاده می‌گردد. قطعات پازل نباید از ۷-۶ قطعه بیشتر نباشد.
دقت بینایی از طریق تطابق تصاویر مشابه غیر یکسان: تصاویر مورد استفاده در این آزمون از ۲ سری ۶ تایی تهیه می‌گردد . که دو تصویر (تصور درمانگر و کودک) از جهات دیگر مانند رنگ، زاویه دید، اندازه، و غیره متفاوت باشند. تصاویر از زمینه‌ها و یا طبقات مختلف اشیاء و پدیده‌ها انتخاب می‌گردد. که تصاویر بصورت ۱ تا ۶ تایی قرار می‌گیرد و کودک باید آنها را تطبیق بدهد.
دقت بینایی از طریق تطابق تصاویر و اشیاء
جهت یابی: اتصال تصاویر سمت چپ به راست، کرهی هوش، عمق دید: مثلا گذاشتن دو شی مشابه در بالا و پائین میز کوچک.
حافظه بینایی
در بررس و درمان حافظه بینایی موارد ذیل الذکر مهم هستند.
۱- زمان صرف شده ۲ تعداد راهنماییهای درمانگر ۳- تعداد آیتم‌های مد نظر ۴- سطح پاسخ کودک: توسط تعداد، رنگها وغیره تعیین می‌گردد. ۵- مدت زمان ارائه الگو به کودک که معمولا ۷ ثانیه خواهد بود. ۶- تفاوت با دقت در این است که الگوی داده شده حذف خواهد شد.
۱- حافظه بینایی با استفاده از مکعب‌ها:
۱۰ مکعب از هر رنگ، درمانگر الگو را ساخته کودک به آن نگاه کرده سپس الگو خراب میشود. کودک آنرا درست می‌کند.
۲- حافظه بینایی با پوشاندن تصاویر
۲ سری ۱۰ تایی تصویر خواهیم داشت درمانگر آیتم‌های ۲ تا ۵ تایی را روی میز چیده و کودک ۷ ثانیه نگاه می‌کند سپس توسط درمانگر پوشانده میشود
۳- حافظه بینایی از طریق چیدن مهره‌ها
آزمونگر تعدادی مهره را در نوبتهای جداگانه بصورت ۲ تایی و با رنگها، شکلها و اندازه‌های متفاوت و ترتیب خاص روبه روی کودک قرار داده از او می‌خواهد که ۷ ثانیه به آن شکلها نگاه کند و سپس الگو خراب میشود و از کودک خواسته میشود که آنرا به درست کند. تمیز و تشخیص بینایی درشت در تمامی این فعالیتها بصورت نهفته است.
تمرینات افزاینده توجه بینایی
فوت فوتک:
فوت کردن فوت فوتک نزدیک کودک توجه او را جلب می‌کند.
پَر رنگی
پر رنگی را به طرف کودکتان فوت کنید و با آن او را غلغلک دهید.
وسایل صداساز
جغجغه، زنگوله، سوت یا هر چیز صداداری می‌تواند سبب ایجاد تماس چشمی شود. ابتدا وسیله‌ای را جهت تولید صدا انتخاب کنید و بعد از هر بار تولید صدا، منتظر تماس چشمی باشید و سپس صدای بعدی را ایجاد کنید.
روسری
یک روسری رنگی را نزدیک صورت کودک تکان دهید تا نسیم آن را احساس کند. سپس آنرا بالا برده روی سرخود بیندازید و او را تشویق کنید تا روسری را از روی سرشما کنار بزند.
دالی
از پشت مبل، پرده یا هنگام پوشیدن لباس دالی کنید.
ماسک صورت
ماسکهای مختلف بزنید. می‌توانید از صفحات مقوایی نازک، ماسکهای متنوعی بسازید برای ماسکهای مختلف صداهای متفاوتی اختصاص دهید.
زرورق
با استفاده از صفحات براقی مثل کاغذ آلومینیوم یا زَروَرق توجه کودک را جلب کنید. زرورق را روی قسمتهای مختلف صورت خود بچسبانید و دالی کنید.
عینک آفتابی
عینک آفتابی روی چشمان خود بگذارید و کودک را تشویق کنید تا به شما نگاه کند.
دوربین دو چشمی
از لوله مقوایی دستمال توالت استفاده کنید و یک دوربین دو چشمی بسازید و آنرا روی چشمان کودک بگذارید تا به اشیاء بنگرد اگر این لوله‌ها را رنگ‌آمیزی کنید جذاب‌تر میشود.
بازی با دستها
دست و انگشتان خود را تکان دهید. دستهای خود را جلوی صورتتان بگیرید و دالی کنید. روی انگشتان خود نقاشی بکشید یا از پایت انگشتی استفاده کنید و انگشتان خود را در کنار صورتتان تکان دهید و گاهی پنهان کنید.
کلاه/ کلاه گیس
روی سر خود کلاه بگذارید بردارید و دالی کنید از کلاه گیس هم به همین عنوان می‌توانید استفاده کنید.
ترانه و آهنگ
بازیهای آهنگین همراه با دست زدن، قلقلک دادن، لرزاندن و چرخاندن کودک سبب برقراری تماس چشمی میشود. همچنین می‌توانید ترانه‌ای بخوانید و ناگهان قطع کنید و منتظر نگاههای کودکتان باشید.
توپ‌بازی
با یک توپ بازی بنداز- بگیر انجام دهید. اما قبل از پرتاپ توپ منتظر باشید تا کودک به شما نگاه کند. اگر کودک به شما نگاه نکرد. حرکات جالب توجهی انجام دهید. مثلاً توپ را روی سر خود بگذارید یا بالا و پائین بیندازید تا نگاهتان کند می‌توانید به جای توپ از حلقه‌های پلاستیکی یا اشیاء بی‌خطر دیگری استفاده کنید.
چشمک‌زدن
به کودک چشمک بزنید و شکلکهای مختلف درآورید تا بیشتر نگاه کند.
رنگ‌آمیزی صورت
صورت خود و کودک را با رنگهای غیر سمی و بی‌خطر رنگ بزنید و طرحهای مختلف درآورید مثل صورت حیوانات. البته بعضی کودکان ممکن است علاقه‌ای به این کار نداشته باشند
تمرینات بینایی مربوط به خواندن
تقسیم کارتها به کارتهای یک نقطه‌ای، دو نقطه‌ای و کودک در یک مستطیل چهار کادره، کادری را که تعداد نقاطش کمتر یا بیشتر است را مشخص نماید.
تشخیص موقعیت مکانی نقطه‌ها
تفاوت حروفی که تفاوت تنها در یک نقطه است. دیدن یک کارت و سپس انتخاب آن کارت از میان تعداد دیگری کارت. مرحله بالا در مورد حروف و کلمات نیز صورت گیرد.
روش بینایی حرکتی:
کارت حروف را ببیند و سپس مجسم نموده و حرف را تکرار و بنویسد. تمرین بالا با کلمات انجام شود. کارتی را که ۳، ۴، یا ۵ حرف رویش نوشته شده را ببیند و آنرا با همان توالی بنویسد. کودک حروف ناقص را شناسایی نموده و کامل کند. کودک حروف متفاوت را شناسایی نموده و تشخیص دهد. تمرین را با کلمات تکرار کند.
وصل حروف مشابه به یکدیگر، وصل کلمات مشابه به یکدیگر، کودک کلمه‌ای را که را حروف متفاوت شروع شده تشخیص دهد. تشخیص حرف مورد نظر از میان یک صفحه، حروفی را که صدای یکسان دارند، روی کارتی نوشته کلمه‌ای را بخواند، کودک به حرف مورد نظر اشاره نمایید. تکرار تمرین با صدای آخرتکرار گردد. این تمرینات باعث افزایش دقت و تمرکز بینایی می گردد.