تلفظ صحیح و آموزش صداها در افرادی که مشکل تلفظ و تولید صداهای گفتاری دارند یک اقدام بسیار ضروری و اساسی است. مهمترین مرحله ای را که انسانها و کودکان در دوران رشد خود پشت سر می گذارند رشد زبان هست. تصور اینکه انسانها باهم ارتباط نداشته باشند و از زبان استفاده نکنند امری تقریبا محال است. با اندکی دقت در اطرف خود متوجه می شویم که بیشتر فعالیتهای ما و کودکانمان وابسته به زبان است.
اگر شما هم در تلفظ صداهای گفتاری مشکل دارید و یا نیاز به مشاوره دارید با متخصصان گفتار درمانی و کاردرمانی تبریز یاشام تماس بگیرید.
سیستم آموزشی و تاثیر تولید گفتار
وقتی در مورد شما و کودکتان اطرافیان و سیستم آموزشی می خواهند قضاوت نمایند یکی از آیتمهای بسیار تاثیرگذار، عامل زبان و نحوه تولید زبان ( تلفظ ) و بیان توسط شما و اطرافیان هست. جالب است بدانید که حتی در آزمونهای هوش و آزمونهای آمادگی تحصیلی به زبان و نحوه گفتار فرد تاثیر بسیار مستقیمی دارد.
نقص و یا توانایی در گفتار و زبان می تواند سبب شود که کودک شما در مدارس استثنایی تحصیل نماید یا در مدارس عادی.
افراد دارای مشکل تولید و تلفظ و اجتماع
من افرادی را میشناسم و شما هم حتما در اطراف خود ملاحضه کرده اید که صدایی را درست تلفظ نمی کنند و این سبب می شود که انسانها به جای دقت به محتوای سخن فرد به نحوه تولید او دقت نمایند. همانطور که ملاحضه می فرمایید زبان و نحوه تولید بسیار در زندگی و پیشرفتهای ما و آینده کودکانمان تاثیر گذار است.
والدین و پدرو مادرهای خوب و مسولیت پذیر نیز از همان ابتدا باید مسیری را طی نمایند که کودکشان بتواند از حداقل حقوق زندگی اجتماعی خود برخوردار بوده و استفاده نماید. در این بین نحوه تولید صدا از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. حال ما می خواهیم بدانیم که تولید صدا چیست و چه اتفاقی می افتد که در تولید صدا ها فرد دچار مشکل میشود؟
بیشتر بچه ها وقتی می خواهند کلمه جدیدی را بگویند آنرا بد تلفظ می کنند و غلط می¬گویند. این اتفاق اگه بیش از یک مدت زمان معین و بیش از یک سن خاص اتفاق بیافتد اختلال تلفظ گفته می شود.
علایم اختلال تولید چیه؟
اختلال تلفظ می تواند به خاطر بیان غلط یک حرف و یا بیان نادرست الگوی صدا ها باشد. اختلال تولید می تواند به خاطر مشکل در ایجاد یک صدای خاص باشد.
کسانی که اختلال تولید دارند ممکن است مشکل جانشینی داشته باشند یعنی صدایی را به جای صدای دیگر بگویند. برخی ممکن است مشکل جابجایی صدا داشته باشند یعنی یک صدا را در داخل کلمه جابجا کنند و یا ممکن است اضافه گویی داشته باشند یعنی صدایی را اضافه کنند و یا تغییر دهند.
اختلال تولید
یعنی فرد در تولید و تلفظ صداها و کلمات مشکل دارد و باعث میشود که گفتار فرد را درک نکنیم. فرد الگوی صداها و کلمات را درست نمی گوید و در آن واکه ها و همخوانها غلط تلفظ می شود. بنابراین فرد نیاز دارد که تصحیح و آموزش صداها را از یک گفتاردرمان یاد بگیرد.
سه گروه از مشکلات تولیدی وجود دارد
• وقتی که یک فرد صدای مشخصی را بعد از یک سن خاصی اشتباه می گوید. کودکان صداها را با یک توالی مشخص یاد می گیرند. بعضی صدا ها مثل صدای /ر/،/ل/، /س/ دیرتر از صداهایی مثل /ب/، /پ/ یاد گرفته میشوند.
• کودک نمی تواند الگوهای خاص صداها را با ترتیب و توالی معمولی بگوید.
• کودکانی که مشکلات حرکتی آنها مانع تولید گفتار درست می شود. مثلا عضلات گفتاری را برای تولید یک صدای مشخص نمی توانند حرکت بدهند.
دیزآرتری:
در دیزآرتری عضلات دهان، صورت و تنفس ضعیف میشود و کند حرکت میکند یا اصلا حرکت نمیکند. در این گروه از مشکلات نیزتصحیح و آموزش صداها انجام میگیرد.
تصحیح و آموزش صداها در افرادی که مشکل تلفظ و تولید صداهای گفتاری دارند یک اقدام بسیار ضروری و اساسی است. مهمترین مرحله ای را که انسانها و کودکان در دوران رشد خود پشت سر می گذارند رشد زبان هست.
آپراکسی:
فرد به سختی کلمه ای را درست و باثبات (یعنی همیشه درست بگه) میگوید. مشکل در هماهنگی اندامهای گویایی هست و ضعف و فلجی وجود ندارد. در این گروه از مشکلات نیزتصحیح و آموزش صداها انجام میگیرد.
علل مشکلات تولیدی:
در کودکان خردسالی که گفتار را به تازگی یاد می گیرند وجود خطاهای گفتاری طبیعی هست. اما کودکان باید تا سن ۷ سالگی تمامی صداهای گفتاری را درست بگویند. هر صدای خاص باید در یک سن خاص بوجود بیاید بنابراین ویزیت و مشورت با یک گفتاردرمان برای تعیین وجود مشکل یا عدم وجود آن ضروری است.
علت برخی از مشکلات گفتاری
سندرمهای ژنتیکی مانند سندرم داون، سندرم پییورا، افت شنیداری، اختلالات نورولوژیکی مانند سکته، ضربه به سر، فلج وغزی یا سی پی، علل ناشناخته علت بیشتر مشکلات تولیدی نا مشخص است.
اختلالات صدای گفتاری و چگونگی شناسایی آن
اختلالات صدای گفتاری به چهارگروه تقسیم میشود. تاخیر واجی، اختلالات واجی باثبات، اختلالات تولید و اختلالات واجی بی ثبات
اختلالات واجی با ثبات
اختلالات واجی با ثبات در کودکانی که هم الگوهای رشدی تولید و هم الگوهای غیر رشدی تولید را بکار میگیرند دیده می شود. الگوهای خطا در این کودکان به صورت ثابتی با داشتن خطای مشخصی تولید می شوند.
عملکرد این کودکان در تکالیف آگاهی واجی ، فرا زبانی و خواندن و نوشتن ضعیف است. کودکان دارای اختلال واجی با ثبات در تکالیف دهانی حرکتی و برنامه ریزی حرکتی گفتار عملکرد طبیعی دارند. کودکانیکه اینگونه خطاها را از خود نشان می دهند در قواعد زبانی مشکلات شناختی زبانی دارند.
رشد صداهای گفتاری کودکان:
رشد صداهای گفتاری کودکان را از دو طریق می توان تحلیل کرد : ۱- واجی ، ۲- آوایی . تحلیل آوایی به نحوه تولید صدای گفتار (مهارت های تولیدی- حرکتی ) گفته میشود. در یک رویکرد آوایی، تولید صدای کودک در بافت کلمه از نظر درجه ی صحت تولید و درصد کودکانی که در یک گروه سنی دارای سطح تولیدی صحیح و قابل قبول هستند مورد بررسی قرار میگیرند.
تحلیل واجی به نحوه استفاده از صدای گفتار (عملکرد ها /رفتار /سازمان دهی سیستم صدای گفتار ) گفته میشود. تحقیقات پیشین تحلیل واجی همخوان ها تمرکز داشت.
محققان باید تصمیم بگیرند که آیا یک صدا در تمام موقعیت های کلمه درست تولید میشود (آغاز ، میان و پایان کلمه ) یا فقط در موقعیت آغاز و پایان ؟ حداقل درصد کودکان از یک گروه سنی که می توانند یک صدا را به درستی تولید کنند.
در تولید واجها و صداهای کودکان چه چیزهایی را باید در نظر گرفت؟
در اکتساب واج ، یک تمایز را می توان بین تولید ( تولید صحیح صدا در حداقل دو تا از سه موقعیت ) و تسلط واجی (مثلا تولید صدا در هر سه موقعیت به صورت صحیح ) گذاشت . تمایز دیگر بین ظهور واج (تولید صحیح واج حداقل یک بار ) و ثبات واج (تولید صحیح صدا حداقل دو تا از سه تلاش ) را نیز باید در نظر گرفت .
سن اکتساب صداها:
سه سن اکتساب را میتوانیم در نظر بگیریم :
سن تولید (۵۰% کودکان بتوانند آن صدا را حداقل در دو موقعیت صحیح تولید کنند )سن اکتساب (حداقل ۷۵% از کودکان در یک گروه سنی بتوانند صدا را در تمام موقعیت ها به درستی تولید کنند ) سن تسلط (حداقل ۹۰% از کودکان در یک گروه سنی بتوانند صدا را در تمام موقعیت ها به درستی تولید کنند ).
به صورت کلی کودکان ۴ ساله با رشد طبیعی مهارت های تولیدیشان بسیار شبیه و در حد بزرگسالان است. مهارت های تولیدی و واجی کودکان تا نزدیک ۸ سالگی بهبود و تکمیل می یابد . باید توجه شود که شیوه ی تولیدی کودکان مختلف متفاوت است و لازم نیست که حتما یک پروسه یکسان و خاصی را دنبال کند.
عوامل موثر بر وضوح صداهای گفتاری:
عواملی که وضوح صدای گفتار را تحت تاثیر قرار میدهند شامل: تعداد و نوع خطاهای صدای گفتار، ثبات خطاها، بسامد وقوع خطاها، الگوهای واجی ثبات خطا:
نشانگر میزان بروز خطا در زبان است .هر چه ثبات خطا بیشتر باشد یعنی میزان بروز خطا در کلام بیشتر است. در نتیجه درک شنونده از گفتار گوینده ناقص و سخت است . تعداد بافتهایی که در آن کودک صدا را صحیح تولید میکند برخی علائم را راجع به ”ثبات خطا ”به ما می دهد . هر چه ثبات خطا کمتر باشد اصلاحش راحتتر است. اگر خطاهای کودک در بافتهای مختلف بی ثبات باشد اصلاح صداها آسانتر از زمانی است که آن خطاها در بافتهای مختلف با ثبات است.
الگوها و فرایند های واجی:
تجزیه تحلیل فرایند های واجی میتواند الگوهای خطای کودکان را نشان بدهد. فرآیند واجی به تغییرات سیستماتیک صدا یا ساده سازی صداها گفته میشود.
انواع فرایندهای واجی:
حذف همخوان انتهایی در کلمه ، حذف هجای بدون تکیه، اغلب هجای ضعیف و بدون تکیه در موقعیت ابتدای کلمه و گاه وسط کلمه حذف می شود، همتاسازی ،کاهش خوشه ی همخوانی، واج افزایی درونی (یک جز که معمولا واکه ای بدون تکیه است وارد هجا می شود)، قلب و جابجایی (ادغام خصوصیاتی از دو مختصه مجاور با هم ترکیب شده و یک صدای جدید جایگزین دو صدای قبل میشود)، همگونی شدگی (یک صدا تحت تاثیر صدای دیگر قرار می گیرد سپس هر دو صدا به هم شبیه می شوند و گاهی یکسان می شوند).
تغییرات صداها:
این تغییرات صدا می تواند بصورت همانند سازی پیش رو باشد. یعنی صدایی که باعث تغییر یافتگی صدای دیگر شده زودتر بیاید.می تواند به صورت همگونی پس رو باشد یعنی صدایی که باعث تغییر یافتگی شده است بعد از صدای تغییر یافته بیاید .
قدامی شدگی fronting، خلفی شدگی (backing ) : صدای مورد نظر با صدای خلفی جایگزین می شود . انسدادی شدگی (stopping ) :به جای صدای سایشی و انسایشی صدای انسدادی می آید. غلتان شدگی روان هاgliding of liquids ، انسایشی شدگی (affrication ) ، واکه شدگی (vocalization )، خیشومی زدایی (denazalization )
انسایشی زدایی (deaffrication )، جانشینی چاکنایی ( glottal replacement ) :صدای انسدادی چاکنایی جانشین صدای دیگر می شود . واکدار شدگی پیش واکه ای (prevocalic voicing ) : همخوان های بی واک در موقعیت پیش واکه ای واکدار می شوند . بی واک شدگی همخوان انتهایی ( devoicing of final consonant ) .
دلایل مفید بودن تجزیه تحلیل الگو های واجی در اختلالات صداهای گفتاری:
تجزیه تحلیل الگوهای واجی، سیستم کلی واجی کودک را برای ما توصیف و تشریح میکند . تجزیه تحلیل الگوهای واجی،استفاده از الگو در تسهیل درمان: زمانی که یک الگو ی خطا را برای درمان انتخاب میکنیم ،میتوانیم خطاهایی را که ناشی ازآن الگوی خطا هستند را بهبود دهیم.
تداوم فرایندهای طبیعی:
فرایند های ساده سازی اولیه معمولا نشاندهنده اختلالات گفتار کودک است. برخی از الگوهای تلفظی مشابه تلفظهایی است که در کودکان طبیعی دیده میشود. استفاده مداوم از فرایند های اولیه نشان دهنده ی یک اختلال رشدی است.
از این رو وقوع تداوم در فرایند های طبیعی از ویژگی های اختلال گفتار کودک است . ابتدایی ترین فرآیندهای واجی مانند ساده سازی نشان دهنده تثبیت الگوهای تلفظی اولیه و ناتوانی در پیشرفت واجی است.
عدم تطابق زمانی :
برخی از فرایند های ساده سازی اولیه در مراحل بعدی رشد واجی دوباره اتفاق می افتند . این وضعیت را عدم تطابق زمانی میگویند . مثلا velar harmony که باید در مراحل قدیمی تر وجود داشته باشد در سن پنج سالگی هنوز دیده میشود ( یا انسداد سایشی ها و یا کاهش خوشه با ایجاد یک واکه ).
فرایند های غیر معمول و غیر متعارف اختلالات صداهای گفتاری :
اطلاعات در دسترس در مورد فرایندهای واجی گفتار کودکان از مطالعات جمعیتی محدود به دست آمده است. اغلب نویسندگان به نمونه داده های حاضر در مطالعات روزانه ی رشد زبانی یک یا دو کودک توجه میکنند .بنابر این در تفسیر آن چیزی که ادعا میشود طبیعی یا غیر طبیعی است باید محتاطانه عمل کرد .
فرایندهایی که در گفتار مختل کودکان اتفاق می افتد ولی در رشد گفتار طبیعی این فرایند ها گزارش نشده اند را فرایند های غیر معمول و غیر متعارف میگویند. این فرایندها با الگوهای واجی رایج مشاهده شده در کودکان با رشد واجی طبیعی و کودکان با تاخیر در رشد واجی متفاوت و متمایز هستند مثال:انسدادی شدگی روان ها ،غلت شدگی سایشی ها .
ترجیح صدایی سیستماتیک:
الگوهای صدایی که در آن یک بخش یا دو بخش را برای تعداد زیادی از صداها به کار می برند .
گاهی یک صدای خاص را برای تعداد ی یا حتی همه ی واج های موجود در یک دسته ی صدایی خاص جانشین میکند (مثلا سایشی ها ) در واقع صداهای خاص را در گفتارشان تولید نکرده و در عوض تولید صداهای خود را ساده میکنند تا زمانی که سیستم واجی استاندارد فرد بزرگسال را یاد بگیرند .
علت این ساده سازی احتمالا شامل فاکتورهایی مثل :محدودیت ها ، عدم بلوغ کامل فیزیولوژیکی و درکی و فقدان آگاهی و دانش زبان شناختی کودک است .
احتمالاتی در مورد الگو های واجی تلفظ صداهای گفتاری:
یک توضیح برای وقوع یک الگوی خطا ممکن است این باشد که کودک کلمه ی بزرگسال را خوب درک نکرده و بد فهمیده باشد. خزانه پایه ای واژه ی هدف، واژه ی گفته شده باشد. عملکرد سیستم درکی کودک مناسب باشد و هماهنگی واژگانی بین آنچه که کودک درک کرده و آنچه که در خزانه ی واژگانیش در ذهن ذخیره کرده با تولید استاندارد بزرگسال هماهنگی وجود داشته باشد، اما کودک یک قانون تولید واجی داشته باشد . (مثلا حذف همخوان پایانی را انجام دهد.) شاید کودک مشکل ”حرکتی“ تولید دارد (درک سالم است ولی به لحاظ حرکتی مشکل وجود دارد).
ارزیابی اختلالات تلفظ صداهای گفتاری
تست درک و تمیز صداهای گفتاری:
در سال های ابتدایی تحقیقات آسیب شناسی گفتار و زبان تصور می شد که کودکانی که خطاهای تولیدی دارند قادر نیستند که تفاوت های بین خطاهای خود و تولید استاندارد بزرگسالان را درک نمایند و گفته می شد که بسیاری از مشکلات واجی در نتیجه نقایص و مشکلات درکی است .
نتیجه این فرضیات آن شد که ارزیابی تمیز صداهای گفتاری که حیطه وسیعی از تقابلهای صداها را در برداشت به عنوان جریان استانداردی از مجموعه ی ارزیابی ها شد .
تست تقابل واجی:
یعنی درک و تمیز دادن بین تولیدات استاندارد و صحیح بزرگسالان و خطاهای تولیدی خودش . ارزیابی آگاهی کودک از تقابلهای واجی به ما اطلاعاتی درباره ی سیستم درکی واجی کودک می دهد . بنابراین اگر به این مشکوک هستیم که خطاهای واجی کودک به علت نقص درکی اوست ، تستهای درکی می تواند مفید باشد .
یک روش برای ارزیابی تمیز این است که صدای خطا را با صدای مورد هدف در تقابل قرار دهیم . برای این کار نیاز به تعداد زیادی جفت کمینه دایم که صدای خطا در آنها با صدای خطا در تقابل قرار گیرد .
ارزیابی وضوح در اختلالات صداهای گفتاری
وضوح گفتار:
یعنی درصد کلماتی که در نمونه گفتاری فرد درک می شود . وضوح گفتار خود انگیخته نشان دهنده ی توانش و کفایت ارتباطی کلامی فرد است. مهمترین عامل در هنگام تعیین نیاز فرد به مداخله درمانی و برای ارزیابی کارایی و تاثیر گذاری استراتژی های درمانی، است.
همچنین فاکتوری است که اغلب اوقات توسط آسیب شناس گفتار و زبان و شنوندگان معمولی هنگام قضاوت درباره ی شدت اختلال واجی مورد استناد قرار می گیرد . وضوح گفتار تحت تاثیر متغیر های گوناگونی تغیر می کند مثل : سطح ارتباط (تک کلمه – مکالمه ) ،عنوان بحث ، سرعت گفتار ، آشنا بودن شنونده با گوینده، آهنگ کلام و روانی کلام گوینده .
روشهای ارزیابی وضوح گفتار در درمان اختلالات صداهای گفتاری:
روش های مختلفی برای ارزیابی وضوح گفتار وجود دارد. معتبر ترین رویکرد open-set word identification procedure است. برای محاسبه درصد کلماتی که از نمونه کلامی (باز و راحت) درک میشود اندازه گیری می گردد . نمونه ی گفتاری کودک توسط شنونده ای دیگر غیر از آزمونگرش شنیده می شود و بر اساس تعداد کلمات درک شده توسط او درصد وضوح گفتار محاسبه می شود .
یک کودکان یک ساله طبیعی ۲۵%کلامشان توسط افراد غریبه درک می شود، یک کودکان دو ساله طبیعی باید ۵۰% کلامش توسط غریبه ها درک شود، یک کودکان سه ساله طبیعی ۷۵% ( در مطالعات مختلف بین ۸۰-۵۰% ) باید مفهوم و واضح باشد.
یک کودکان چهار ساله طبیعی ۸۵% گفتارش باید واضح باشد. یک کودکان پنج ساله طبیعی باید ۹۵% کلامش توسط غریبه ها درک شود .کودک سه ساله و بالا تر که گفتارش برای دیگران مفهوم نیست کاندید برای درمان هستند .
ارزیابی شدت اختلالات صداهای گفتاری:
شدت اختلال واجی یعنی اینکه اختلال صدای گفتاری تا چه حد مهم و چشمگیر است. میزان آن با عناوینی مثل خفیف ،متوسط و شدید مشخص می شود . برای نشان دادن درجه ی شدت اختلال از درجه بندی های عددی و یا پیوستار استفاده می شود .
درمانگران برای تعیین درجه ی شدت از هر دو روش اجزا منفرد و کل کلمه استفاده می نمایند . یک وش عینی برای اندازه گیری شدت مشکل در کودکانی که اختلالات واجی رشدی دارند PCC (percentage of correct consonant ) یا درصد همخوان های صحیح می باشد .
برای PCC لازم است که آزمونگر در مورد درست یا غلط بودن صداهای منفردی که در طی گفتار پیوسته فرد تولید می شود قضاوت نماید .
روش انجام PCC :
یک نمونه از گفتار پیوسته ی فرد را ضبط کنید. فقط همخوانها را در کلمات مورد توجه قرار دهید ، تعداد کل همخوان های صحیح رامحاسبه کرده و نسبت به کل همخوانهای بیان شده به صورت درصد بیان می کنیم
• ۱۰۰-۸۵% خفیف
• ۸۵-۶۵% خفیف تا متوسط
• ۶۵-۵۰% متوسط تا شدید
• کمتر از ۵۰%شدید .
اختلالات صداهای گفتاری و ارزیابی تحریک پذیری
محققان می گویند که کودکانی که بتوانند هجاها یا کلماتی را که صدای هدف را دارند تقلید نمایند، احتمالا توان اصلاح خود انگیخته آن صدای خطا را خواهند داشت . تست کردن تحریک پذیری صرفا یک راهنمای کلی است برای تشخیص دادن مراجعی که خطاهای واجی خودش را بدون مداخله درمانی ما اصلاح می کند . برای ارزیابی تحریک پذیری ما صدای خطا را چند بار به کودک باز خورد می دهیم (با استفاده از سلسله مراتب راهنمایی ) .
بررسی الگوهای خطا در اختلالات صداهای گفتاری:
الگوهای خطا یا فرایندهای واجی کودک را همانطور که در بالا توضیح داده شد استخراج می کنیم .
تست ثبات:
تست ثبات برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا خطا های کودک از نوع با ثبات است یا بی ثبات لازم است . تعیین با ثبات بودن یا بی ثبات بودن خطاها برای تعیین مسیر درمان لازم است .
درمان اختلالات صداهای گفتاری:
هدف از درمانهای مبتنی بر واج شناختی سرکوب الگوهای خطایی است که باعث کاهش وضوح میشوند. این تکنیک ها با استفاده از معنی تشویق به سازماندهی مجدد سیستم صوتی میکند.
یک برنامه واجی بر اساس ترکیبی از نظریه های اختلال واج شناختی و سبک یادگیری کودکان ارائه شد. این برنامه به منظور تسهیل تغییر در مهارتهای واج شناختی با هدف قرار دادن آگاهی کودک واستفاده از ویژگیهای متا زبانی و ماهیت تقابل واج ها طراحی شده است.
نیاز است که کودکان به صورت فعال در فعالیت یادگیری شرکت کنند. کودکان تشویق به اکتساب و سازمان دهی مجدد اطلاعات واجی میشوند. تحقیقات مختلف نشان دادند که درمان بر پایه تقابلهای واجی بهترین درمان برای کودکانی است که اختلالات واجشناختی با ثبات دارند.
روش تقابل جفتهای کمینه در درمان تلفظ صداهای گفتاری:
روش جفت کمینه اغلب زمانی استفاده میشود که تجزیه تحلیل الگوهای خطا استفاده شده الگوهای واضحی آشکار هستند .زمانی که دو یا بیش از دو صدای گفتاری به علت مشکل در مختصه هایشان به یک صورت تولید میشوند ار این روش استفاده میشود .
علت : مختصه های ممیزه ی آنها تولید نشده است یا اینکه اجزایش حذف شده است. روش درمانی مبتنی بر زبان شناختی میباشد . تمرکز بر ایجاد تقابل های صوتی ضروری برای تمایز دادن یک کلمه از کلمه ی دیگر دارد . از این روش در افرادی که همخوان انتهای کلمه را حذف می کنند به خوبی استفاده می شود .
مراحل درمان اختلالات تلفظ صداهای گفتاری:
بر پایه خطاهای واجی کودک: صدایی را که در تقابل با صدای مورد هدف است را انتخاب کنید . مثلا اگر کودک به جای د صدای ت را میگوید، برای هر کدام از کلمات که صدای هدف را دارند ۵ تصویر انتخاب کنید . مراجع را در آموزش جفت های متقابل ، در سطح ادراکی دخیل کنید . مثلا من میخواهم هر وقت من اسمی را بیان کردم تو تصویرش را به من نشان دهی .
حرکات تولید صداهای فرد را در کلماتی که واج را غلط می گوید ارزیابی نمایید. چنانچه لازم باشد تولید واج هدف را با او تمرین کرده و آموزش دهید . مراجع را وادار کنید که هر یک از کلمات کمینه ی مورد نظر را بصورت تقلیدی تولید کند . از فرد بخواهید که کلمات دارای جفت واجهای کمینه را تولید نماید.
اگر می خواهیم توانایی تولید کودک بهبود یابد تصویری را به او نشان می دهیم و از او می خواهیم که نام آنرا بگوید. چند تصویر را جلوی کودک می چینیم و کودک نام هر کدام را درست گفت آن عکس را از جلوی او برمی داریم.
بازی را با کودک ترتیب می دهیم کلمه دارای صدای هدف را به فرد می دهیم و او باید کلمه را در داخل یک جمله قرار داده و برای ما بگوید. مثلا من می خواهم تو به تصویر اشاره کنی و آن را نام ببری با گفتن این جمله که : من یک …. دارم.
دو کلمه به کودک می دهیم که در آن صداهای کمینه وجود داشته باشد و فرد باید بتواند آن دو کلمه را در یک جمله بکار ببرد. در مواردی که جفت کلمات متقابل معنا دار مناسب آن صدا را پیدا نکردید میتوانید از کلماتی نزدیک به جفتهای کمینه استفاده کنید.
در اینجا ممکن است که یکی از کلمات بی معنی باشد که میتوان یک تصویر خیالی برای کلمه ی بی معنی ساخت و حین تولید به آن اشاره کنید .گاهی جفت های کمینه شامل یک کلمه که صدای هدف را دارد و کلمه ی دیگری است که الزاما غلط تولید نمیشود .
اغلب این مساله برای کار روی تقابل بین صدای هدف و یک یا چندین صدای دیگر است که شامل مختصه های متفاوت متعددی نسبت به صدای هدف هستند. مراحل این روش مانند روش بالا است با این تفاوت که صدای هدف با صدای مورد تقابل در مختصات ممیزه بیشترین تفاوت را دارد.
روش تقابل چند گانه (Multiple oppositions therapy)
نوعی روش درمانی است که به طور همزمان تعداد متعددی صدای هدف (جهت آموزش ) با یک صدا قیاس می کند .این روش در تضاد تقابل با روشهای تقابلی منفرد قرار دارد (یعنی آنهایی که maximal یا minimal apposition هستند .روش تقابل چند گانه برای کودکانی که بهم ریختگی (اختلالات ) چند گانه صدا دارند و با نقایص واجی شدید تا عمیق مشخص شده اند طراحی شده است .
هدف در اینجا آنست که به کودک کمک شود تا دوباره سیستم صدای خودش را سازمان دهی کنند . به وسیله تمرکز بر جفت های تقابلی کمینه (حداقل ) سرعت پیشرفت آموزش در این روش بالا است.
تولید و تلفظ صداهای گفتاری و اختلالات آن چیست؟
صداها به وسیله اندامهای تولید کننده صدا تولید و ایجاد می شوند. تولید صدا از حنجره آغاز می شود. با حرکت اندامهای گویایی متحرک مانند زبان و زبان کوچک به صدا شکل داده می شود. مثلا زبان در برابر لثه قرار گرفته و صداهای لثوی را ایجاد میکند. با حرکت زبان در روبروی کام صداهای کامی ایجاد می گردد.
دیزآرتری چیست و چگونه درمان می شود؟
دیزآرتری یکی از اختلالاتی هست که فرد مشکل تولید صدا دارد. تکنیکهای زیر برای درمان آنها به کار می رود: کاهش سرعت گفتار، افزایش و بهبود وضعیت تنفسی فرد، افزایش قدرت و هماهنگی عضلات تولیدی گفتار، بهبود و آموزش تولید صداها
خطاهای تولیدی یا گفتاری چند تا هستند و انواع آن کدام است؟
چهارنوع خطای تولیدی وجود دارد. جانشینی: یک صدا جانشین یک صدای دیگر می شود یعنی فرد بجای تولید یک صدا صدای دیگری را تولید میکند حذف: یعنی فرد یک صدا را حذف می کند. خرابگویی: یعنی فرد صدا را به گونه ای تولید می کند که شبیه صداهای استاندارد نیست. اضافه گویی: فرد برای تولید یک صدا یک صدای اضافی تولید می نماید.
صداهای دولبی چه صداهایی هستند؟
صداهای دولبی صداهایی هستند که به وسیله دو لب تولید می شوند. در این صداها جریان هوای خروجی از دهان توسط لبها متوقف می شود. صداهای دولب عبارتند از /ب/، /م/، /پ/.
علت مشکلات تولید و تلفظ صداهای گفتاری چی هست؟
تولید یا تولید صدا یعنی اینکه فرد چطوری صداها را تولید میکند. خطاهای تولید یعنی فرد صداها را طوری تلفظ میکند که دیگران قادر به درک آن صداها نیستند. بعضی از علل خطاهای تولیدی عبارتند از:
سندرمهای ژنتیکی، افت شنیداری، بیماریهای نورولوژیکی مانند سکته، صدمات مغزی، تومورها و فلج مغزی یا سی پی، آسیبهای شنیداری دایمی، آسیب های شنیداری موقتی بخاطر عفونتهای مزمن مایع گوش،ترشح بیش از حد واکس گوش.
خطاهای تولید و تلفظ صداهای گفتاری چگونه درمان می شوند؟
درمان خطاهای تولیدی توسط گفتاردرمانی و تکنیکهای آن انجام می گردد. به فرد آموزش داده می شود که صداها چگونه تولید می شوند. به فرد آموزش داده می شود که چه صداهایی درست و چه صداهایی نادرست هستند.
من چطوری می تونم تولیدصداهای خودم را بهتر کنم؟
برای این کار می توانید از 8 تکنیک زیر استفاده نمایید.
به گفتارخودتان با دقت گوش کنید. سرعت گفتارتان را کنترل کنید. صداها و کلمات پر کننده را حذف کنید مانند ام ام ام یا مثلا مثلا مثلا روی صدای آخر کلمات متمرکز شوید. به صدای سخنوران دیگر گوش کنید.
با اطمینان صحبت کنید. قبل از صحبت کردن فکر کنید. نقاط ضعف خود را بشناسید.
تولید صداها چرا در گفتار مهم است؟
تولید صداها بخاطر ایجاد صداهای درست و واضح مهم است. وقتی که تولید صداها درست باشد جملات و کلمات به راحتی شنیده و درک می گردد. فرد مقابل از فکر و ایده ما و یا نیازهای ما آگاه می گردد.