میکروسفالی چیست؟ علل و علایم آن کدام است؟
کلمه میکروسفالی از دو بخش میکرو به معنی کوچک و سفالی به معنی سر تشکیل می شود.
این اختلال یکی از اختلال های مرتبط با جمجمه است که در آن مغز در اثر کوچک بودن جمجمه به اندازه کافی رشد نمی کند و مشکلات زیادی را برای فرد به همراه می آورد.
کوچکی سر به وضعیت نورولوژیک خاصی اشاره دارد که در آن اندازه دور سر کودک نسبت به سایر همسالان همجنس خودش به طور بارزی کوچکتر است.
طی دوران بارداری، اندازه سر و جمجمه کودک همزمان با نمو مغز بزرگ می شود تا جا برای رشد مغز وجود داشته باشد.
اگر جمجمه به اندازه کافی رشد نکند، مغز هم از رشد کافی جا می ماند
میکروسفالی زمانی اتفاق می افتد که مغز در دوره جنینی به طور کامل رشد نکرده باشد یا اینکه بعد از تولد رشدش متوقف شده باشد.
این اختلال می تواند به تنهایی اتفاق بیافتد یا همراه با سایر اختلالات و سندرم ها باشد.
مشکلات و عوارض
میکروسفالی می تواند بسته به شدت آن مشکلات و عوارض دیگری هم به همراه داشته باشد.
کم توانی ذهنی
تشنج
بیش فعالی
جثه کوچک
مشکلات بینایی و شنوایی
مشکلات غذا خوردن مثل مشکل در بلع
توجه داشته باشیم که مشکلات لیست شده در بالا، بر حسب شدت این اختلال متغیر هستند.
مثلا بعضی کودکان مبتلا به میکروسفالی خفیف، با وجود دور سر کوچک تر از میانگین استاندارد، دارای هوش و عملکرد طبیعی هستند.
در برخی از موارد علایمی شبیه علایم اتیسم را از خود نشان می دهند.
اما هرچه میکروسفالی شدید تر شود، فرد مبتلا با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم می کند و کم توانی یا عقب ماندگی ذهنی شدید تری را تجربه می کند.
علل میکروسفالی
علت میکروسفالی در اغلب کودکان مبتلا نامشخص است. بعضی از آنها به خاطر سندروم های ژنتیکی، دچار میکروسفالی میشوند.
۱) از اختلالات کروموزومی که می توانند منجر به میکروسفالی شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سندروم داون (تریزومی ۲۱)
سندروم ادوارد (تریزومی ۱۸)
سندروم فریاد گربه
دلایل دیگر میکروسفالی می توانند مربوط به وقایع دوره بارداری و جنینی باشندعفونت های خاص (نظیر توکسوپلاسموز، سرخچه و سیتومگالوویروس)
نرسیدن خون کافی به مغز جنین به دلایل مختلف
قرارگیری در معرض اشعه های مضر خصوصا قبل از هفته پانزدهم جنینی
سوءتغذیه شدید یا عدم تغذیه مناسب حین بارداری
فنیل کتونوری کنترل نشده مادر
مبتلا شدن مادر به ویروس زیکا در این دوره
مصرف و مواجهه با مواد خطرناکی مثل الکل، مواد مخدر و مواد سمی.
مصرف الکل در دوره بارداری می تواند به سندروم جنین الکلی بینجامد که احتمال میکروسفالی شدن را بالا می برد
یکی دیگر از دلایل میکروسفالی می تواند بعد از تولد روی دهد. در نوزادانی که ملاج یا درز بین استخوان های جمجمه شان زودتر از موعد بسته می شود، صفحات استخوانی جمجمه جلوی رشد بیشتر مغز را می گیرند