با افزایش امید به زندگی و تغییرات سبک زندگی انسانها با سوالاتی مانند ” آفازیا و آفازی چیست؟ ” بیشتر مواجه میشویم. در این مقاله همکاران ما در مرکز گفتار درمانی و کاردرمانی تبریز یاشام درمورد آفازی با شما صحبت خواهیم نمود.
اگر شما هم سوالاتی درمورد آفازی بعد از سکته مغزی دارید با ما تماس بگیرید همکاران ما راهنماییهای و مشاورات لازم را خدمت شما ارایه خواهند نمود. برای دریافت مشاوره و راهنمایی رایگان با ما تماس بگیرید.
مشکلات و اختلالاتی که در بیان و درک زبان بعد از سکته مغزی به وجود می آید به نام آفازی شناخته می شوند. این مشکلات معمولا بعد از سکته مغزی و صدمه به نواحی مغزی مرتبط به زبان مانند ورنیکه و بروکا به وجود می آید. و فرد مبتلا در صحبت کردن، درک، خواندن و نوشتن دچار مشکل می گردد.
آفازی یا زبان پریشی چیست؟
برای تعریف آفازی معیارهای مختلفی ارایه شده است. آگاهی از معیارهای مختلف به ما کمک می کند که متوجه شویم آفازی یا زبان پریشی چیست؟ تعاریف موجود با استفاده از معیارهای زیر افازی را تعریف می نمایند.
آفازی یک اختلال ارتباطی اکتسابی ناشی از آسیب مغز است. مشخصترین علامت این آسیب مغزی اختلال زبان است. این آسیب سبب مشکلاتی در صحبت کردن ، گوش دادن ، خواندن و نوشتن می گردد و بخاطر نقایص حسی و یا حرکتی و یا ناشی از نقایص تفکری و یا اختلالات روانی نیست.(به عنوان مثال ، بروکشایر ، ۱۹۹۲ ؛ دارلی ، ۱۹۸۲ ؛ گودگل ، ۱۹۹۳).
چهار نکته مهم در این تعریف وجود دارد که باید به آنها دقت نماییم . عصب زاد است و به دلایل آسیبهای موثر بر سیستم اعصاب مرکزی به وجود میآید، اکتسابی است، باعث ایجاد آسیب و مشکل در زبان می شود. این آسیبها به دلایل نقایص حسی و ذهنی نمی باشد و باید این نقایص را کنار گذاشت.
زبان پریشی چگونه دسته بندی می شود؟
برای اینکه آفازی یا زبان پریشی را دسته بندی نماییم. راههای مختلف و متفاوتی بر اساس قالبهای زبانی وجود دارد.
الف- یکی از این راهها توجه به مکان آسیب است. که براساس قالب محل ضایعه نوروآناتومیک ارایه شده است. بر این اساس اینکه محل آسیب نسبت به شیار مرکزی چگونه باشد. دو نوع داریم. 1- آفازیهای جلوی شیار مرکز 2- آفازیهای پشت شیار مرکزی مغز
ب- براساس قالب و مدل چند بعدی زبان
این مدل مشهورترین دسته بندیهای آفازی را به وجود آورده است. براساس این مدل آفازی ها به سه دسته الف- روان ب- ناروان ج- غیره تقسیم بندی میگردد. توجه به این نکته بسیار ضروری است که واژه های روان و ناروان واژه هایی توصیفی هستند. بنابراین این واژه ها می توانند وابسته به فرد تغییر یابند. به طور کلی می توان گفت آفازی روان و ناروان را اینگونه تعریف نمود
زبان پریشی روان چیست؟
اگر گفتار خود انگیخته فرد بدون مکثهای غیر عادی و پر از پرکننده ها و مکثهای طولانی باشد فرد مبتلا به زبان پریشی روان است.
زبان پریشی ناروان چیست؟
افراد مبتلا به زبان پریشی ناروان دارای سرعت گفتاری اندکی هستند نسبت به افراد عادی از عبارات ارتباطی کمتری در واحد زمان استفاده می کنند. مشخص است که افراد فاقد گفتار جز گروه ناروان طبقه بندی می شوند.
انواع آفازی یا زبان پریشی کدام است؟
الف- آفازیا زبان پریشیهای روان:
ورنیکه: مشخصه و ویژگی اصلی ورنیکه الف-آسیب شنیداری صدمه دیده ب- درک خواندن آسیب دیده ج- گفتار روان اما پاراآفازیک
آفازی انتقالی: جز زبان پریشی های روان است تفاوت آن با زبان پریشی ورنیکه این است که عبارات پر کننده کمتری در گفتارشان دیده می شود.
آفازی ترانس کورتیکال حسی: جز آفازی های روان است. تولید گفتار آنها خوب ولی پر از پاراآفازی و نئولوژیسم است
ب- زبان پریشی های ناروان:
در گروه زبان پریشی های ناروان آفازی بروکا، گلوبال و آفازی ترانس کورتیکال حرکتی دیده می شود.
آفازی بروکا: زبان پریشی بروکا کلاسیک ترین آفازی ناروان است، در مقابل ورنیکه تعریف می شود.کلمات محدود دارند. گفتار غیر دقیق داشته و مشکل گرامر یا آگراماتیسم آنها مشهود است. درک خواندن و شنیدن خوب از ویژگیهای آنها است.
آفازی گلوبال: تحت عنوان آفازی کامل نیز گفته می شود. نفص در زبان دریافتی و بیانی وجود دارد. به عنوان ترکیب بروکا و ورنیکه نیز گفته می شود.
ترانس کورتیکال حسی: گفتار خودانگیخته کاملا محدود است اما تکرارشان سالم است.
دیگر انواع آفازی یا زبان پریشی
آنومی: مشکل اصلی بیمار واژه یابی است. گفتارشان روان و گرامر بدون مشکل است
افازی پیشرونده اولیه: در این نوع آفازی مشکلات زبانی به جای اینکه دفعتا رخ دهند تدریجی شروع شده و پیشرفت می کنند.
آلکسی و آگرافی: آلکسی نقص در تونایی خواند هست. با دیگر انواع آن معمولا هم رویداد است معمولا همراه آفازیهایی که درک شنیداری آسیب دیده دارند مانند ورنیکه و ترانس کورتیکال حسی دیده می شوند. در آگرافی مشکلات نوشتاری غالب است
تقسیم بندی آفازی:
برای درک بهتر مفاهیم توسط انسانها باید مفاهیم مختلف توسط دانشمندان و بزرگان یک رشته طبقه بندی و دسته بندی شود. برای درک بهتر هم مدلهای مختلفی از تقسیم بندی وجود دارد که در ادامه مدلهای مزبور بطور خلاصه ارایه می گردد.
تقسیم بندی آفازی براساس سن
مشکلات گفتاری و زبانی در اثر صدمه اکتسابی به مغز بر اساس سن وقوع آن به دو گروه آفازی کودکی و اکتسابی بزرگسالی تقسیم بندی می گردد. در نوع اکتسابی بزرگسالی آسیب زیانی به وجود آمده بعد از سن زبان آموزی در اثر آسیب فیزیکی به بافت مغزی به وجود آمده است. اگر مشکل ناشی از صدمه به مغز در دوران رشد و زیر 7 سال به وجود آمده باشد به نام آفازی کودکی شناخته می شود.
تقسیم بندی آفازی براساس محل آسیب در مغز:
براساس اینکه کدام نواحی و مناطق مغزی صدمه ببینند ما آسیبهای متنوع و متفاوتی را خواهیم داشت. که مهمترین آنها عبارتند از: آفازی گلوبال، انتقالی، حسی و حرکتی، ورنیکه، آنومی
چرا پاسخ دادن فرد مبتلا به سوالات و ارتباطات دیگران خیلی طول میکشد؟
معمولا فرد آفازی برای درک صحبتهای دیگران به زمان زیادی نیاز دارد و فرد مبتلا خیلی طول میکشد تا بفهمد که دیگران چه می گویند. فرد آفازی کلمات و جملات را میشنود ولی فورا نمی تواند معنای کلمات و جملات را به خاطر بیاورد. بعضی وقتها به نظر می رسد که فرد با یک زبان خارجی حرف میزند. فرد آفازی به زمان نیاز دارد تا درباره کلماتی که به کارمی برد و یا می شنود فکر کند.
اگر فرد مبتلا به آفازی فرصت فکر به کلمات کاربردی اش را داشته باشد میتواند آنها را به خاطر بیاورد؟
معمولا افراد مبتلا به آفازی کلمات را فراموش می کنند حتی کلماتی که آنها آنرا چندین بار درست استفاده کرده اند. برای مثال فرد مبتلا چندین بار نام فرزندانشان را می گویند.اما بعد از چند دقیقه نام آنها را نمی توانند به خاطر بیاورند.
زبانپریشی دارای نشانه هایی است که آگاهی از آن می توان کمک کننده باشد. زبان پریشی مشکلی هست که در آن فرد نمی تواند افکارش را به زبان بیاورد. فرد مبتلا به زبان پریشی نمی تواند چیزی را که دیگران گفته اند یا نوشته اند را بفهمد.
آفازی در اثر آسیب و صدمه به مغز به وجود می آید. علت به وجود آمدن آفازی، سکته یا آسیب و صدمه به سر ومغز است. این مشکل در مواقعی با آپراکسی هم همراه است.
مشکلات زبانی بعد از سکته یا آفازیا چیست؟
افرادی که بعد از سکته مغزی مبتلا به آفازی می شوند در درک گفته های دیگران مشکل دارند. نمی توانند آنچه را که فکر می کنند را به زبان بیاورند. فرد مبتلا به آفازیا نمی تواند یک نوشته را بخواند. فرد مبتلا نمی تواند بنویسد نمی تواند از اشاره و ژست استفاده کند. فردی که دچار آفازی شده است نمی تواند از اعداد استفاده نماید.
گفتار فرد زبان پریشی:
فرد از عبارات کوتاه استفاده میکند یا فقط تک کلمه میگوید. مانند نام اشیا و افعال. ترتیب کلمات یا گرامر و دستور زبان گفتار فرد نادرست است. کلمات یا جملاتی را که فرد می گوید را افراد دیگر درک نمی کنند. گاهی اوقات صدا و کلمات فرد تغییر می کنند. مثلا فرد به جای صندلی میگه میز یا بجای صندلی من میگه مندلی صن و غیره. فرد مبتلا به آفازی کلمات بی معنی را بکار می گیرد.
شایع ترین مشکل مشاهده شده در زبان پریشی مشکل در نامیدن هست. برای مثال فرد می داند که با مسواک چه کاری باید انجام بدهند ولی وقتی اسمش را می پرسیم نمی تواند بگوید.
سکته مغزی در گفتار درمانی تبریز
افراد مبتلا به سکته مغزی در گفتار درمانی تبریز خدمات لازم برای بهبود ارتباط، گفتار، زبان، جویدن و بلع صدمه دیده ناشی از سکته را دریافت می کند.
اگر شما یا عزیزانتان چنین مشکلی دارند و یا سوال و راهنمایی در مورد این مشکل و مشکلات حرکتی، گفتاری، زیانی، ارتباطی، راه رفتن و استقلال فرد دارید همکاران فوق تخصص گفتار درمانی و کاردرمانی تبریز یاشام آماده ارایه مشاورات رایگان به شما هستند با ما تماس بگیرید.
گفتار درمانی تبریز چه خدماتی را به افراد مبتلا به زبان پریشی پس از سکته مغزی ارایه می کند؟
زبان پریشی شایع‌تر از پارکینسون، فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی است که میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بسیاری از مردم با آن آشنا نیستند.
چه چیزی باعث آفازی و آسیب گفتار و زبان و بلع پس از آن می شود؟
زبان پریشی یک اختلال در مهارت های زبانی است که در اثر آسیب به بخش هایی از مغز که مسئول زبان هستند، ایجاد می شود. تشخیص آفازی به این معنی است که توانایی شما در صحبت کردن، درک زبان، خواندن و/یا نوشتن مختل شده است. انواع مختلفی از زبان پریشی وجود دارد که با توجه به محل آسیب دیدگی در مغز تعیین می شود.
بیشتر موارد زبان پریشی در بزرگسالانی رخ می دهد که سکته مغزی را تجربه کرده اند، اما موارد دیگر ناشی از آسیب مغزی تروماتیک (TBI)، بیماری نورودژنراتیو، تومور یا عفونت های خاص است. طبق گزارش انجمن ملی آفازی، زبان پریشیحدود 2 میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار می دهد. هر ساله حدود 180000 آمریکایی مبتلا به زبان پریشی تشخیص داده می شوند.
علائم آفازی چیست؟
علائم زبان پریشی می تواند متفاوت باشد. اما افراد مبتلا به زبان پریشی ممکن است: در به خاطر سپردن نام اقلام مشکل داشته باشند. در فرمول بندی جملات مشکل دارندT فقط جملات کوتاه یا ناقص تولید کنید. یک کلمه را جایگزین کلمه ای دیگر یا یک صدا را به جای دیگری جایگزین کنید با جملاتی صحبت میکنند که منطقی نیستند (مانند “زمان شن هتل صندلی”)، کلمات غیرقابل تشخیص را بگویدن (همچنین به عنوان اصطلاحات تخصصی شناخته می شود) توانایی خواندن و نوشتن را از دست بدهند و نمی فهمن دیگران چه می گویند
انواع آفازی چیست؟
آفازی انواع مختلف دارد. در ادامه مقاله به شرح مختصر ویژگیهای این گروههای زبان پریشی خواهیم پرداخت.
زبان پریشی گلوبال:
این شدیدترین نوع شناخته شده است. مبتلایان به زبان پریشی توانایی خواندن و نوشتن را از دست می دهند. در حالی که آنها ممکن است چند کلمه تولید کنند، آنها اغلب زبان گفتاری را درک نمی کنند. بسیاری از افراد بلافاصله پس از سکته مغزی مبتلا به آفازی گلوبال تشخیص داده می شوند و اگر آسیب به مغز خیلی شدید نباشد، می تواند به سرعت بهبود یابد. هر چه آسیب مغزی شدیدتر باشد، زمان بهبودی طولانی‌تر است.
زبان پریشی بروکا:
این یکی از رایج ترین انواع زبان پریشی است. فرد مبتلا به آفازی بروکا اغلب زبان را می‌فهمد و میتواند بخواند، اما نوشتن و صحبت کردن یک چالش واقعی است. افراد مبتلا به آفازی بروکا اغلب احساس می کنند که یک کلمه در نوک زبانشان قرار دارد، اما نمی توانند به آن کلمه فکر کنند یا آن را بیان کنند.
دایره لغات آنها محدود است و گفتار آنها به عنوان یک توقف و تلاش توصیف می شود. برای مثال، فردی که مبتلا به آفازی بروکا است، ممکن است به جای «من بستنی می‌خواهم» بگوید «شیرین می‌خواهم». برخی از افراد مبتلا به آفازی بروکا به دلیل ناامیدی خود دچار مشکلات رفتاری می شوند، زیرا آنها می دانند که در اطرافشان چه می گذرد اما نمی توانند افکار خود را به طور یکپارچه بیان کنند.
زبان پریشی غیر روان مختلط:
این نوع آفازی با گفتار محدود و پر تلاش مشخص می شود که اغلب شبیه آفازی بروکا است. تفاوت بین این دو در این است که افرادی که مبتلا به آفازی غیر روان مختلط تشخیص داده می شوند، درک زبان محدودی نیز دارند و نمی توانند بیش از یک سطح پایه بخوانند یا بنویسند.
زبان پریشی ورنیکه:
افراد مبتلا به این نوع آفازی در درک معنای کلمات گفتاری مشکل دارند. خواندن و نوشتن معمولاً به شدت تحت تأثیر قرار می گیرند. با این حال، فرد همچنان میتواند گفتار متصل را تولید کند و از لحن استفاده کند – عطف طبیعی “بالا و پایین” که در صدای خود هنگام صحبت استفاده می‌کنیم. فردی که مبتلا به زبان پریشی ورنیکه است.
زبان پریشی آنومیک:
این شکل از آفازی زمانی رخ می دهد که فرد زبان را به خوبی می فهمد، اما در تولید اسم و افعال مشکل دارد. این امر نوشتن را به یک چالش تبدیل می کند. همچنین منجر به گفتار مبهم می شود، جایی که گوینده به جای ارائه برچسبی برای آنچه می خواهد بگوید، در اطراف کلمه صحبت می کند. نمونه‌ای از این ممکن است به نظر برسد: “دور، می‌دانی… خیلی خوب… صدای هیس.”
زبان پریشی پیشرونده اولیه (PPA):
این یک اختلال عصبی است که در آن، با گذشت زمان، مهارت های زبانی فرد به آرامی بدتر می شود. این نوع از آفازی مانند سایر اشکال آفازی نیست که از سکته مغزی یا آسیب مغزی ناشی می شود. یک بیماری عصبی مانند بیماری آلزایمر است. این به دلیل زوال بافت مغزی است که مسئول تولید زبان و گفتار است. حافظه و توانایی فرد برای انجام وظایف مستقل نیز تحت تأثیر قرار می گیرد.
آفازی و سکته مغزی در گفتار درمانی تبریز چگونه تشخیص داده می شود؟
به منظور تایید تشخیص آفازی، ارزیابی توسط آسیب شناس گفتار-زبان مورد نیاز است. گفتار درمانگر موارد زیر را ارزیابی می کند:
نامگذاری، تکرار، درک زبان، خواندن و نوشتن. علاوه بر ارزیابی گفتار و زبان، روش(های) تصویربرداری تشخیصی ممکن است برای به دست آوردن تصویری از آنچه در مغز اتفاق می افتد مورد نیاز باشد. این تست های تصویربرداری تشخیصی ممکن است شامل ام آر آی، سی تی اسکن یا اسکن PET باشد.
گفتار درمانی چگونه به آفازی کمک می کند؟
برخی از افراد در چند ماه اول پس از آسیب مغزی، حتی بدون درمان، بهبودهای طبیعی را در توانایی زبان و ارتباط خود مشاهده خواهند کرد. با این حال، حتی پس از این دوره بهبودی، علائم در بسیاری از افراد باقی می‌ماند و معمولاً گفتار درمانی توصیه می‌شود.گفتار درمانی به افراد مبتلا به آفازی کمک می کند تا توانایی برقراری ارتباط خود را بازیابند.
هدف اصلی گفتار درمانی یادگیری مجدد مهارت های ارتباطی از دست رفته، بازیابی هر چه بیشتر زبان و بهبود مهارت های ارتباطی فعلی است. بهترین گفتار درمانی برای فرد مبتلا به زبان پریشی فردی است، زیرا آنچه برای یک فرد موثر است ممکن است برای دیگری جواب ندهد. همچنین، گفتار درمانی با بهبود فرد مبتلا به زبان پریشی تکامل می یابد و می تواند وظایف دشوارتری را انجام دهد.
بسته به گفتار، زبان و نیازهای اجتماعی فرد، گفتاردرمانگران با فرد آسیب دیده و همچنین خانواده و مراقبان او برای تعیین اهداف همکاری خواهند کرد. برخی از مداخلات درمانی که ممکن است در گفتار درمانی مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از:
درمان با آهنگ ملودیک (MIT) در گفتار درمانی تبریز:
این نوع درمان معمولاً برای افرادی که اشکال شدیدتر زبان پریشیها دارند، انجام می شود. این به آنها کمک میکند تا از عناصر موسیقایی گفتار (ملودی، لحن، استرس و ریتم) برای یادگیری مجدد نحوه صحبت کردن استفاده کنند. اساسا، این نسخه ای از آواز خواندن چیزی است که می خواهید بگویید.
از دیگر تکنیکهای مورد استفاده در MIT می توان به کاهش سرعت گفتار و ضربه زدن به دست چپ اشاره کرد. MIT می تواند موثر باشد زیرا از سمتی از مغز استفاده می کند که زبان غالب نیست و بخش ضعیف تر مغز را که آسیب دیده است جبران می کند. با گذشت زمان، گفتار درمانگر کمتر و کمتر حمایت می کند تا زمانی که فرد بتواند به طور مستقل گفتار تولید کند. این روش همچنین به فرد کمک می کند تا گفتار متصل خود را بهبود بخشد.
تحلیل ویژگی های معنایی (SFA):
این نوع گفتار درمانی یک رویکرد کلمه یاب است. با این روش ، فرد مبتلا به زبان پریشی ویژگی های معنایی مهم یک کلمه را انتخاب می کند که گفتن آن در لحظه برای او دشوار است. برای مثال، اگر فرد در یافتن کلمه «سگ» مشکل داشته باشد، سؤالات خاصی از او پرسیده می شود، مانند «این را از کجا پیدا می کنید؟ چه کار میکند؟”
خواندن شفاهی برای درمان زبان در مبتلایان به سکته مغزی در گفتار درمانی تبریز (ORLA):
این رویکرد درمانی شامل خواندن مکرر جملات با صدای بلند است. هدف بهبود درک مطلب در فرد است. برای موارد شدیدتر، گفتاردرمانگران روش‌های جایگزینی برای برقراری ارتباط که شامل گفتار نمی‌شود را به افراد آموزش می‌دهند. اینها ممکن است شامل استفاده از حرکات ساده دست، نوشتن، اشاره به حروف و تصاویر، یا استفاده از رایانه یا وسایل الکترونیکی باشد. از این اشکال ارتباطی به عنوان ارتباطات تقویتی و جایگزین یا AAC یاد می شود.
همانطور که می بینید، “زبان پریشی ” یک اصطلاح کلی است که انواع مختلفی از چالش های مرتبط با زبان را در بر می گیرد. اما صرف نظر از نوع، گفتار درمانی به حداکثر رساندن کیفیت زندگی فرد کمک می کند. هدف نهایی گفتار درمانی برای زبان پریشی ها بهبود توانایی فرد در برقراری ارتباط و ارتباط با دیگران است.