روانشناسی چیست؟
روانشناسی علم مطالعهٔ رفتار و فرایند‌های ذهنِ موجود زنده ـ بخصوص انسان ـ بر اساس روش علمی است.
از آنجا که امروزه فکر و اندیشه انسان ها پایه هر عمل و فعالیتی می باشد، شناخت و درمان مسایل و مشکلات مربوط به آن نیز بسیار مهم و ضروری است.
وظیفه اصلی این کار بر عهده روانشناسان می باشد.
روانشناس کسی است که رفتار، شخصیت، روابط بین فردی، یادگیری و انگیزش را در انسان به شکل حرفه ای مورد بررسی قرار می دهد.
روانشناس از یک طرف رابطه بین عملکرد مغز و رفتار را بررسی می کند.
از سوی دیگر ارتباط بین محیط و رفتار. روانشناس رفتار، انگیزه ها، افکار و احساسات افراد را بررسی کرده و به آنها در کنترل و غلبه بر مشکلات شان کمک می کند.
مهارتهای لازم برای یک روانشناس خوب و متبحر
روانشناسی نیازمند صداقت و گشاده رویی است.
همچنین داشتن مهارت های ارتباطی و شنونده خوب بودن برای این کار لازم است.
روانشناس در کنار داشتن دانش، توان درک درست و بدور از هر گونه قضاوتی را دارد.
فرد مراجعه کننده می تواند به راحتی و بدور از هرگونه استرس و نگرانی به روانشناس اعتماد کرده و مشکلات خود را با او در میان بگذارد.
در واقع روانشناس یک انسان شناس و جامعه شناس خوب است.
یکی از اشتباهات رایج در مورد آن این است که گمان می‌کنند روانشناسی همان عقل سلیم است.
اما برخلاف عقل سلیم روانشناسی بر روشهای علمی تکیه می‌کند تا پرسش‌های اساسی در مورد انسان را بررسی کند و به نتیجه‌گیری برسد.
از طریق به کار بستن روشهای علمی پژوهشگران قادر می‌شوند روابط بین متغیرهای مختلف را کشف کنند.
روانشناسان از دامنه‌ی وسیعی از تکنیک‌ها برای مطالعه‌ی ذهن و رفتار استفاده می‌کنند، شامل مشاهده‌ی طبیعی، آزمایش‌ها، مطالعات موردی، و پرسشنامه‌ها.
مباحثی مانند زبان بدن، مهارتهای ارتباطی، مهارت اعتماد به نفس، مهارت های ابراز وجود و بسیاری از این موارد جزو چهارچوب اساسی مورد بحث در علم روانشناسی هستند.
تسط به زبان بدن یا Body language یکی از بهترین راهکارها در این علم است.
به این معنی که از حرکات و رفتار فرد می توان فهمید چه در ذهن شخص می گذرد.
همچنین تسلط به مهارت های ارتباطی تاثیر بسیار بالایی در کسب و جذب نظرات مثبت نسبت به خود دارد.
با دانستن مهارت های ارتباطی بواسطه آن می توانیم در یک موقعیت و جایگاه مناسب قرار بگیریم.
تاثیر آن در زندگی افراد
همه ما به دنبال داشتن یک زندگی بهتر با ایده آل های خود هستیم.
عواملی مانند شادی، خوشبختی و رضایت از زندگی،موفقیت ، سلامت روحی و روانی، ثروت مالی، جایگاه اجتماعی مناسب و مانند اینها از جمله مواردی هستند که بسیاری از افراد به دنبال آن هستند.
اینعلم موثرترین ابزار برای رسیدن به اهداف تعیین شده است.
روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟
یک روانشناس خوب روانشناسی است که بتواند مباحث تئوری را به عمل و کاربرد تبدیل کند.
روانشناس به خوبی می داند که تیپ های شخصیتی بسیاری وجود دارد و باید رفتار متناسب با همان تیپ شخصیتی در هنگام ارتباط بکار گرفته شود.
روانشناس با تکیه بر دانش و تجربه خود می تواند با افراد مختلف وارد ارتباط شده و تا حد مورد نیاز آنها را بشناسد.
بر اساس همین اطلاعات که از شناخت شخص بدست می آید می توان راهکار مناسب را برای مشاوره ، روانکاوی و بهبود فراهم کند.
روانشناس امین و رازدار مراجعه کننده است.
بیان این موضوع به مراجعه کننده موجب فراهم شدن بستر اعتماد و اطمینان شده و باعث می شود مراجعه کننده اطلاعات کاملی در مورد خود و مشکلی که برای آن پیش آمده به روانشناس ارائه کند.
این اطلاعات به همراه بررسی های تخصصی که شاید خود شخص مراجعه کننده نیز از آنها بی اطلاع باشد به روانشناس کمک خواهد کرد که مشکل را پیدا کند.
روانشناسان دارای دیدگاه‌های متفاوتی هستند.
به پرسش‌ها و موضوعات روانشناسی می‌توان از چند زاویه نگاه کرد.
بگذارید به عنوان مثال درباره‌ی خشونت صحبت کنیم.
برخی از روانشناسان بر متغیرهای زیستی، مانند انتقال دهنده‌های عصبی که در پرخاشگری و خشونت نقش دارند تأکید می‌کنند.
در حالیکه برخی دیگر متغیرهایی مانند فرهنگ، روابط خانوادگی، فشار اجتماعی و محیطی را زمینه‌ساز پرخاشگری می‌دانند.
برخی از دیدگاه‌های مهم در زیر معرفی می‌شوند:
دیدگاه زیست‌شناختی
دیدگاه شناختی
دیدگاه رفتاری
دیدگاه تکاملی
دیدگاه انسانگرایی
این علم دارای زیرشاخه‌های متعددی است.
شاخه‌های متفاوتی در آن وجود دارد.
برخی از آنها عبارت‌اند از
روانشناسی بالینی، آموزشی یا تربیتی ، شخصیت، شناختی و اجتماعی.
آموزشی:
کمک به کودکان، نوجوانان و جوانان برای غلبه کردن بر مشکلات آموزشی و روانی خود و در نتیجه پیشرفت کردن در این زمینه ها می باشد.
روانشناس شغلی ( یا روانشناس سازمانی):
کمک به شرکت ها و سازمانها در بهبود عملکرد و افزایش رضایت شغلی کارکنان
روانشناس سلامت:
ترویج رفتار و نگرش سالم و کمک به بیماران و خانواده های آنها برای غلبه بر بیماریها
روانشناس مشاوره ای:
کمک به افراد در حل مشکلات شان و تصمیم گیری ها به خصوص در زمان های پراسترس زندگی شان
روانشناس جرم شناسی:
استفاده از تئوری ها در شناسایی جرائم، بازسازی و بهبود مجرمین
روانشناس بالینی:
کمک به مراجعانی که در شرایطی سخت مانند نگرانی، اضطراب، افسردگی و بیماری های روانی قرار دارند.
کاربردش در آموزش یا روانشناسی آموزشی
به طور کلی آموزش یک فعالیت آگاهانه و برنامه‌ریزی شده است که توسط روانشناس یا مربی در جهت نیل به اهداف خاصی طراحی و تدوین می‌شود.
روانشناس برای کسب موفقیت درآموزش از نظریه‌های نوین آموزشی، یادگیری و تربیتی، اطلاعات و آگاهی لازم را دارد.
روش آموزش با اصول و اهداف آموزش و پرورش و ویژگی های افراد هماهنگ می باشد تا بتواند ضمن جهت دادن به فعالیت‌های آموزشی خود، کودکان را به سوی اهداف تعلیم و تربیت هدایت کند.
از آنجا که مراجعان نیازهای ویژه‌ای دارند، بنابراین آشنایی با خصوصیات رشد ، بیماری ها، معلولیت ها،نواقص ذهنی و یا جسمی و نیازهای فراگیرندگان ، دریادگیری، درمان و پیشرفت و تکامل شخصیت مراجعان بسیار موثر است.
برای تحقق چنین امری روانشناس از کاربرد قواعد تربیتی در آموزش آگاه بوده و به راحتی می تواند اصول و قواعد آن را در فرایند درمان اجرا کند.
روانشناس به اصول تربیتی و فرزند پروری ، مراحل رشد ،انواع بیماری ها ،معلولیت ها،کم توانی ها، ناتوانی ها شناخت دارد.
او می تواند با ارزیابی و تشخیص درست اقدامات پیشگیرانه انجام دهد.
او می تواند نرخ رشد معلولیتها را با بهره گیری از ابزارها و روش های مختلف کاهش دهد.
از جمله رنگ ها ، اشکال،اجسام، کتابهای مصور،پازل های شناختی و… و نیز ایجاد امکانات رفاهی و اجرای برنامه های متعدد با استفاده ازاصول روانشناختی ، روش های آموزشی ، بازی درمانی ،قصه درمانی و….و بسیاری روشهای دیگر به بهبود و درمان مراجع و پیشگیری از عود و وخامت شرایط و رشد و یادگیری افراد کمک کند.
بنابراین روانشناس می تواند موقعیتی را فراهم کند تا تمامی مراجعان به سطح عالی نیازهای رشد برسند.
پس از پیدا شدن مشکل نوبت به این مرحله می رسد که شخص باید بپذیرد این مشکل را دارد و باید آنرا درمان کرد.