لیدکامب چیست؟ و در درمان لکنت چگونه اجرا می شود؟

برنامه لیدکامب

برنامه لیدکامب یکی از روشهای درمان لکنت زبان است.

در کلینیک گفتار درمانی تبریز درمان به شیوه لیدکامب توسط درمانگران متبحر ارایه می گردد.

در مبحث درمان لکنت ، دو نوع رویکرد داریم رویکردمستقیم

رویکرد غیر مستقیم

رویکرد غیر مستقیم

این رویکرد عبارت است از تعدیل محیط

اصلاح رفتار های کلامی و غیر کلامی اطرافیان فرد لکنتی.

لیدکامب یک برنامه مستقیم است که بر اساس شرطی سازی عامل طراحی شده است.

منشا روش لیدکامب رفتار درمانی است.

شامل توجه به پاسخ های کودک و تحریکات والدین است.

این برنامه برای کودکان کمتر از ۶ سال طراحی شده است

اما می توان برای کودکان ۷ تا ۱۲ سال هم استفاده کرد.

ولی تحقیقات مختلف نشان داده اند که با افزایش سن به طرف ۱۲ سال، اثر بخشی برنامه کاهش می یابد.

در این برنامه به کودکان شیوه ی گفتاری خاصی که متفاوت با الگوی گفتاری طبیعی است آموزش داده نمی شود .

مثلا از کودکان خواسته نمی شود که سرعت گفتارشان را پایین بیاورند یا بصورت آهنگین صحبت کنند.

همچنین از والدین خواسته نمی شود که به منظور تسهیل روانی کودک ، محیط زندگی او را تغییر دهند.

برنامه لیدکامب خانواده محور است

اجرای برنامه به عهده ی والدین و در محیط روزمره کودک است.

درمانگر به والدین آموزش می دهد.

در این برنامه یکی از والدین مسئولیت درمان را به عهده می گیرد.

و در طی مراجعات خصوصی به کلینیک ، چگونگی اجرای این درمان را یاد میگیرد.

درمان با توجه به اندازه گیری های روزانه والدین و سنجش هفتگی درمانگر طراحی می شود.

درمانگر در جلسات هفتگی برنامه درمانی را کنترل ، مدیریت و هماهنگ می کند.

و باید از لذت بخش بودن درمان برای کودک و والدین مطمئن شود.

کودکان اصلا لازم نیست به گفتارشان توجه کنند.

اجزای اصلی برنامه لیدکامب :

تحریکات کلامی والدین

_ سنجش لکنت _

درمان در مکالمات سازمان یافته و سازمان نیافته _حفظ تاثیرات درمان

“بازخورد های کلامی والدین “

۴ نوع بازخورد کلامی وجود دارد.

والدین در برخورد با گفتار بدون لکنت و همچنین لکنت آشکار کودک ارائه می کنند :  

الف ) آگاه سازی نسبت به گفتار بدون لکنت و لکنت آشکار

روان صحبت کردی یا کمی لکنت داشتی و گیر کردی.

ب) تحسین گفتار بدون لکنت ؛ عالی بود ، هیچ اشتباهی نداشتی..

ج) درخواست خودارزیابی از گفتار بدون لکنت

به نظرت درست گفتی؟

اون کلمه رو چطور گفتی ؟

د) درخواست خوداصلاحی لکنت مشخص

یک کلمه رو اشتباه گفتی میخوای دوباره بگی؟

والدین به جای توجه زیاد به لکنت کودک ، تمرکز خویش را روی گفتار بدون لکنت وی معطوف سازند.

برنامه لیدکامب باید برای کودک تجربه ای لذت بخش باشد.

این کار برای موفق شدن در برنامه لیدکامب امری کاملا ضروری است.

والدین باید گفتار بدون لکنت را پنج بار بیشتر از لکنت وی مورد توجه قرار دهند.

روند اجرا لیدکامب:

پس از ارزیابی و دریافت اطلاعاتی از

الف – شروع و سیر لکنت

ب- تاثیر آن به کودک و خانواده

پ- تعیین شدت لکنت

این برنامه در دو مرحله اجرا می شود.

مرحله اول لیدکامب

طی این مرحله ، والد و کودک هفته ای یک جلسه در کلینیک حاضر می شوند.

والدین درمان را هر روز در محیط زندگی کودک اجرا می کنند.

فعالیت های زیر در جلسه حضوری کلینیکی انجام می شود :

• سنجش درصد هجاهای لکنت شده کودک در داخل کلینیک بوسیله درمانگر
• تعیین شدت لکنت نمونه گفتاری کودک از سوی والد و درمانگر
• بررسی نمرات شدت لکنت هفته ی گذشته کودک بوسیله درمکانگر
• مقایسه نمرات شدت لکنت روزانه هفته گذشته با نمونه کلینیکی بوسیله والد و درمانگر

• مذاکره در مورد شیوه های مورد استفاده و پیشرفت بالینی کودک در طی هفته گذشته

• بحث با والدین در مورد تغییرات لازم در شیوه های درمانی هفته آینده
• اجرای عملی تغییرات اعمال شده در شیوه های درمانی توسط درمانگر
• اجرای عملی تغییرات اعمال شده توسط والد، بعد از تقلید از درمانگر
• ارائه خلاصه ای از آنچه که در هفته آینده مورد انتظار است
• پاسخ گویی و پرداختن به سوالات و حل مسائل مطرح شده احتمالی از جانب والد

اوایل مرحله اول درمان لیدکامب:

بازخورد های کلامی در طی مکالمات سازمان یافته ارایه شود.

حداکثر روزی یک بار در ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ارائه می شود.

به تدریج و پس از کاهش شدت لکنت روزانه و همچنین اطمینان یافتن از ارائه صحیح و به جای بازخورد های کلامی

والدین می توانند بازخورد های کلامی را در مکالمات ساختارنیافته و در زمان های متفاوتی از روز نیز ، ارائه کنند.

زمانی که لکنت کودک به سطح خیلی پایینی می رسد ، مرحله دوم درمان شروع می شود.

* معیار ورود به مرحله دوم درمان لیدکامب شامل :

۱- درصد هجاهای لکنت شده کلینیکی کمتر از ۱% 

     ۲- نمرات شدت لکنت  ۱ یا ۲ در طی هفته گذشته  است.

حداقل ۴ مورد از نمرات شدت لکنت ها باید ۱ باشد.

“این دو معیار باید سه هفته متوالی حفظ شوند.”

مرحله دوم لیدکامب:

طی مرحله دوم برنامه لیدکامب

به تدریج بازخورد های کلامی والدین و دفعات مراجعه به کلینیک بصورت کاملا نظام مند کاهش می یابد.

این مرحله ممکن است تا یک دوره چندماهه و یا چندساله طول بکشد.

این مرحله تا زمانی که سطح پایین لکنت حفظ شود، ادامه یابد.

*  هدف مرحله اول لیدکامب

 کاهش فراوانی لکنت کودک به سطح ناچیز و حفظ این کاهش برای یک دوره کلینیکی معنی دار است .

* هدف اولیه مرحله دوم درمان لیدکامب

حفظ آن دو معیار در طول جند ماه است.

معمولا تکمیل این مرحله ، ۱۰-۱۲ ماه طول می کشد.

در طول مرحله یک ، والدین و کودک معمولا بصورت هفتگی یک جلسه ۴۵-۶۰ دقیقه در کلینیک حضور می یابند.

در طول مرحله دو ،

ملاقات های کلینیکی کوتاه شده (۳۰ دقیقه)

بسامد ملاقات ها از دو هفته یک بار در ابتدای مرحله ۳ و تا ۱۶ هفته فاصله بین آخرین ملاقات ها کاهش می یابد.

می توان انتظارداشت که هر کودک ۴ تا ۷ ماه (۱۶ تا ۳۰ جلسه) برای تکمیل مرحله ۱ و بیشتر از ۱۰ تا ۱۲ ماه ( ۷تا۱۰ جلسه) برای تکمیل مرحله ۲ درمان دریافت کند.

مواد مورد نیاز در برنامه لیدکامپ

لیدکامب در محیط زندگی کودک اجرا می شود

بنابراین وسائل همان وسائلی هستند که والدین در زندگی روتین روزمره به کار می برند.

آنچه مهم است توانایی والدین در اندازه گیری شدت لکنت روزانه کودک است.

1. قبل از شروع مرحله ۱ ،
2. والدین باید اطلاعاتی را دریافت کنند تا ماهیت درمان را بدانند.
3. ابزاری برای اندازه گیری گفتار = SS% درصد هجاهای لکنت شده
4. ابزار های درمانی برای استفاده در طول ملاقات کلینیکی

یک سری کتاب مصور شامل اطلاعات بینایی اندک در هر صفحه و یکسری دیگر تصاویر پیچیده تر

سری های اسباب بازی های مختلف که کودک ، والدین و درمانگر بتوانند باهم بازی کنند مثل سری مزرعه و حیوانات

چندین سری اسباب بازی هایی با قطعات کوچک متصل به هم مثل سری مکعب های رنگی و …

شیوه کار لیدکامب

اولین جزئی از درمان که والدین یاد میگیرند انجام دهند استفاده از SR است .

این مقیاس ۱۰ نقطه ای است

یعنی فرد لکنت ندارد

۹ یعنی لکنت بسیار شدید است.

قدم بعدی آموزش درمان است.

اولین کار ایجاد موقعیتی است که کودک در آن اکثرا روان باشد.

معمولا جمله های کوتاهی که از نظر زبانی ساده هستند این موقعیت را دارند.

اوایل باید حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه والدین روزانه درمان ساختاریافته را انجام دهند.

بهترین زمان برای درمان هر روز زمانی است که کودک برای همکاری مشتاق باشد.

زمانی که او خسته است باید از درمان اجتناب کرد.

پس بهترین زمان معمولا صبح یا ابتدای عصر خواهد بود.

زمانی که کودک شروع به شرکت در درمان کرد.

والدین هنگام ارتباط با او احساس راحتی کردند ، SR ها اولین پاسخ به درمان را نشان می دهند.

معمولا اولین نشانه یک کاهش کلی در شدت است که در ۴ هفته اول قابل مشاهده است.

وقتی این کاهش مشاهده شد ، والدین را تشویق می کنیم باز خرود های کلامی را وارد موقعیت های ساختار یافته روزانه کنند.

مکالمات ساختاریافته نباید بیشتر از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز  طول بکشد.

اندازه گیری های استفاده شده در درمان :

SS% در یک متن ۳۰۰ هجایی یا در نمونه گفتار ۱۰ دقیقه ای از کودک _ SR یا مقیاس ۱۰ نقطه ای

SS% را در ابتدای شروع جلسه ی درمانی می گیریم .

SS% به درمانگر کمک می کند کودک را هفته به هفته کنترل کند و تغییرات لکنت را نشان می دهد.

اگر به خاطر امتناع کودک نتوانیم SS% را بگیریم ، به SR استناد می کنیم.

امکان دارد SR والدین خیلی با SS% والدین تفاوت داشته باشد .

راه حل این است که نمونه گفتار ضبط شده را با والدین نگاه می کنیم

سپس درباره کلمات لکنت شده بحث کنیم.

در هرجلسه درمانی ، به منظور تعیین SS% ، درمانگر یا والد یا هردوی آنها کودک را وارد گفتگویی طبیعی می کنند.

در صورت عدم همکاری کودک ، حین انجام یک بازی ، گفته های کودک ضبط ویدئویی می شود.